Beroemdste Schilderijen van Gustave Moreau
Moreau (Parijs, 6 april 1826 – aldaar, 18 april 1898) was een Frans schilder van symbolistische allegorieën. In 1844 gaat hij studeren aan de École des Beaux Arts in Parijs. Vanaf 1849 is hij leerling van Théodore Chassériau, bij wie hij ook woont.
Lees hier ->>> meer over kunst op deze website…
Hier ->>> vind je 100 beroemdste schilders aller tijden op deze website…
Zie hier ->>> ook de de 100 beroemdste schilderijen aller tijden op deze website…
In 1852 debuteert hij in de Salon de Paris met het schilderij Pieta Plaza. Hierin heeft hij zijn invloeden van Chassériau en Eugène Delacroix verwerkt.
Gedurende de jaren 1857-1860 verblijft Moreau in Italië waar hij het werk van Andrea Mantegna, Benozzo Gozzoli en Michelangelo bestudeerde.
In 1881 ontvangt hij de opdracht om een serie aquarellen bij de fabels van Jean de la Fontaine te maken, een werk dat hij in vijf jaar voltooit.
Uiteindelijk gaat hij lesgeven aan de École des Beaux-Arts waar hij mensen als Henri Matisse, Albert Marquet en Georges Rouault de kneepjes van het vak leert.
Doorbraak van Moreau
Zijn doorbraak bereikt Moreau op de Salon de Paris van 1864 met het werk Oedipus en de Sfinx. Het werk is het begin van een reeks Bijbelse en mythologische voorstellingen. Werken met een soortgelijk onderwerp waren Thracische met het hoofd van Orpheus (1866) en Prometheus (1868). In 1874 exposeert hij in de Salon drie van zijn voornaamste werken, waaronder Salomé (1870) en Sebastianus en de engelen.
Œdipe et le Sphinx / Oedipusen de Sphinx (1864) – Gustave Moreau
Olieverf op canvas – 206 cm x 105 cm
Te vinden in: Metropolitan Museum of Art, New York
In het midden van het schilderij dominert een gevleugeld mythisch wezen dat aan de borst van Oedipus hangt en hem aan de rechterkant tegen de rotswand duwt. De laatste, gehuld in gedrapeerde chlamys (mantel), leunt op zijn speer en kijkt de sfinx recht in de ogen. De twee hoofdrolspelers zijn volledige te zien.
Een plotselinge pauze, waaruit een hand en een voet van een dode man uitsteken, distantieert de kijker van de actie. Een slang slingert zich een weg naar een vlinder op een zuil aan de rechterkant van de foto, en links en rechts groeien struiken: vijgen- en laurierboom. Links op de achtergrond de rotsachtige zeestraat waardoor de weg naar Thebe leidt.
In de onderliggende mythe wacht de sfinx op reizigers op weg naar Thebe en legt hen een raadsel voor. Als de kandidaten falen, worden ze uit elkaar gescheurd. De Sfinx heeft zojuist zijn raadsel aan Oedipus voorgelegd en wacht. Oedipus is echter niet onder de indruk en zal spoedig het juiste antwoord geven, waarop het monster zich in de afgrond zal storten.
Op de voorgrond liggen de lijken van degenen die dit antwoord niet wisten. Een voet en een hand zijn te zien, evenals een stuk rode stof en een kroon. Roem en macht zijn tevergeefs en irrelevant. Een slang, een dodelijk dier, slingert zich rond een kolom aan de rechterkant van de afbeelding. Een vlinder, het symbool van de onsterfelijke ziel, vliegt erboven. De struiken links en rechts zijn een vijg die wordt geassocieerd met Saturnus en dus met alles verslindende tijd, en de laurier betekent onsterfelijkheid.
Moreau legt het concept als volgt uit:
‘De schilder beschrijft mensen in hun moeilijkste uren, wanneer ze worden geconfronteerd met het eeuwige raadsel. Het drukt en omklemt hem met zijn verschrikkelijke klauwen. Maar de reiziger, trots en sereen dankzij zijn morele kracht, kijkt hem zonder te beven in de ogen. Het is de hersenschim van het aardse, zo leeg als materie en zo verleidelijk als het, afgebeeld als dat betoverende vrouwenhoofd met vleugels, de uitdrukking van het ideaal, maar het heeft het lichaam van een monster, een roofdier dat zijn slachtoffer verscheurt en vernietigt het.’
Orphée / Orpheus (1865) – Gustave Moreau
Olie op hout – 155 cm x 99,5 cm
Te vinden in: Musée d’Orsay, Paris
In de Griekse mythologie was Orpheus muzikant, dichter en profeet. Volgens de overlevering leefde hij in Thracië. De overlevering vertelt dat hij bomen en dieren kon doen dansen met zijn muziek. Hij was befaamd met de lier, en zou door Apollo zelf onderricht zijn.
Het schilderij illustreert de legende dat, na de dood van Orpheus door toedoen van de Thracische Mænads, zijn afgehakte hoofd en zijn lier naar het Lesbos zijn gedreven en daar worden begraven.
We zien een jong meisje, gekleed in rijkelijk geborduurde kledij, half klassiek en half Oosters. Het zijn prachtig geharmoniseerde tinten blauw en groen. Ze toont een ingetogen medelijden, waardoor ook een beetje een onbewust amoureus verlangen doordringt. Het landschap is van een onwerkelijke schoonheid
In Orpheus zien we de opkomst van een semi-fantasie wereld met verontrustende sferen, doordrenkt met dubbelzinnige charmes. De gouden clair-obscur, complexe compositie en sensuele maar mystieke stemming die Moreau’s volwassen stijl rond 1870 kenmerkte, zijn hier al aanwezig. Om al deze redenen geldt Moreau als een beslissende figuur in de symbolistische beweging.
L’Apparition / De verschijning (1876) – Gustave Moreau
Waterverf op doek – 106 cm hoge en 72,2 cm
Te vinden in: Musée d’Orsay, Parijs
In dit schilderij belichaamt Moreau de symbolistische en fin-de-siècle-obsessie met het bijbelse verhaal van Johannes de Doper. Moreau toont de Judese prinses Salome, die uitdagend danste voor haar vader, koning Herodes, om het hoofd van Johannes de Doper te winnen voor haar moeder, Herodias.
De verschijning is, in biografische termen, het product van een periode van isolatie en creatieve crisis. Na ernstige kritiek op zijn twee schilderijen Prometheus en Europa in de Salon van 1869, had Moreau zich teruggetrokken in het atelier om zijn werk opnieuw te beoordelen.
De rest van de scène wordt bevolkt door ernstige, statische figuren, die bijdragen aan dat mysterieuze gevoel dat zo vaak wordt overgebracht door Moreau’s schilderijen. Door de keuze voor aquarel kon Moreau kenmerken zoals het druipende bloed nauwkeurig uitbeelden.
In termen van zijn bredere impact, veroorzaakte dit schilderij een sensatie bij de vertoning in de Salon van 1876. Het beïnvloedt het de daaropvolgende ontwikkeling van het symbolisme in zowel de kunst als de literatuur. Dit gebeurt vooral nadat Joris-Karl Huysmans zich lovnd uitllat over het schilderij in zijn genrebepalende roman À Rebours (1884).
Galatea (1880 – 1881) – Gustave Moreau
Olieverf op hout – 85,5 cm x 66 cm
Te vinden in: Musée d’Orsay, Paris
Het onderwerp van dit schilderij is uit Ovidius’ Metamorfosen: het verhaal van Galatea, een zeenimf die geliefd is bij de Polyphemus. Jaloers op haar genegenheid voor de herder Acis, verplettert Polyphemus Acis tot de dood met een rotsblok. Dit alleen voor Galatea om het bloed van haar overleden minnaar in een rivier te veranderen, waardoor hij de leidende geest wordt.
Terwijl Galatea droomt in een zeegrot, kijkt de cycloop naar haar terwijl ze slaapt – of droomt in ruil daarvoor van haar.
Moreau geeft de scène een kwaliteit van hallucinerende intensiteit. Dit schilderij verkrijgt zijn dramatische effect deels door opzichtige formele en thematische contrasten: tussen licht en donker, plant en rots, grove en delicate lichamelijkheid.
Orphée sur la tombe d’Eurydice / Orpheus bij het graf van Eurydice / Orpheus at the Tomb of Eurydice (1891) – Gustave Moreau
Oliveerf op doek – 173 cm x 128 cm
Te vinden in: Musée Gustave Moreau, Parijs
Dit werk is geschilderd als eerbetoon aan het leven van Moreau’s vriend, metgezel en mogelijke minnaar, Alexandrine Dureux. Hij stierf in 1890. Het toont de Griekse held Orpheus die treurt bij het graf van zijn vrouw Eurydice.
Gezegend met de kracht om goden en mensen te charmeren met de muziek van zijn lier, haalt Orpheus de bewakers van de onderwereld, Hades en Persephone, over om hem toe te staan zijn geliefde, slachtoffer van een fatale adderbeet, terug te halen uit het koninkrijk van de doden.
Maar als hij weer aan de oppervlakte komt, kijkt hij haar aan, waardoor hij de voorwaarde van zijn overeenkomst met de goden verbreekt en Eurydice voor altijd verliest.
Moreau beschreef het onderwerp van dit schilderij in emotioneel geladen termen:
De goddelijke zanger is voor altijd stil. De grote stem van wezens en dingen is gedoofd. De dichter is neergeworpen aan de voet van een boom met verdorde takken, kreunend en bedroefd. de ziel is alleen, ze heeft al haar pracht, kracht en zoetheid verloren, ze huilt en maakt plaats voor ontroostbare eenzaamheid.
Dit schilderij, is één van Moreau’s meest biografische.
Jupiter et Sémélé / Jupiter en Semele (1894 – 1895) – Gustave Moreau
Oliverf op doek – 213 cm × 118 cm
Te vinden in: Musée Gustave Moreau, Parijs
Het beeldt een moment uit de klassieke mythe van de sterfelijke vrouw Semele, moeder van de god Dionysus, en haar minnaar, Jupiter, de koning van de goden.
Ze werd verraderlijk geadviseerd door de godin Juno, De vrouw van Jupiter, hem te vragen aan haar te verschijnen in al zijn goddelijke pracht. Hij stemde toe, maar bracht daarbij haar gewelddadige dood teweeg door zijn goddelijke donder en bliksem.
Het schilderij is een weergave van ‘vergoddelijkte fysieke liefde’ en de overweldigende ervaring die Semele verteert terwijl de god verschijnt in zijn opperste schoonheid die ‘gewoonweg de meest weelderige uitdrukking die je je kunt voorstellen van een orgasme’.
Over dit werk schreef Moreau zelf:
Semele, doordrongen van de goddelijke uitvloeiing, vernieuwd en gezuiverd door deze toewijding, sterft getroffen door de bliksem en met haar sterft het genie van de aardse liefde, het genie met de geitenhoeven.
