Beroemdste schilderijen van Pieter Bruegel de Oude

Pieter Bruegel de Oude (Breugel of Breda, tussen 1525 en 1530 – Brussel, 9 september 1569) was de vader van Pieter Brueghel de Jonge en van Jan Brueghel de Oude. Zelf schreef hij zijn naam en tekende hij zijn werken van 1559 tot aan zijn dood als Bruegel (zonder ‘h’ dus), maar zijn zoons tekenden met Brueghel wat voor hem dan soms ook gebruikt wordt. Hij wordt in de literatuur soms ook de ‘Boeren-Bruegel’ genoemd, omdat er in zijn oeuvre een aantal schilderijen voorkomen die scènes uit het boerenleven afbeelden.

Over het leven van de schilder, tekenaar en prentontwerper Pieter Bruegel is weinig bekend. In 1552 of 1553 reisde hij via Frankrijk naar Italië, tot aan Sicilië. Na 1560 ging hij in Brussel werken, waar hij trouwde met de dochter van zijn vermoedelijke leermeester Pieter Coecke van Aelst.

Aanvankelijk maakte hij vooral landschappen, maar later overheersten de figuurstukken met godsdienstige, belerende of satirische onderwerpen. Brueghel was de eerste schilder van het dagelijkse leven. Werken zoals Kinderspelen, Boerenbruiloft en Boerendans behoren tot zijn bekendste werken.

Lees hier ->>> meer over kunst op deze website…
Hier ->>> vind je 100 beroemdste schilders aller tijden op deze website…
Zie hier ->>> ook de de 100 beroemdste schilderijen aller tijden op deze website…

Beroemdste schilderijen van Pieter Bruegel de Oude

De val van Icarus (1558) – Pieter Bruegel de Oude

De val van Icarus (1558) – Pieter Bruegel de Oude

De boodschap van het moraliserende werk is niet meer eenduidig te achterhalen. Vaakgehoorde thema’s zijn overmoed en zelfbedrog, menselijke onverschilligheid, en nuchterheid boven fantasievol streven.

De schilderwijze is aan die van de Vlaamse Primitieven verwant. Het introduceert wel een nieuwe stijl waarin de precieze weergave, het subtiele glaceren en het verfijnde modelé verwaarloosd worden ten gunste van een levendige schriftuur.

Met vereenvoudigde technische middelen is een directer effect van de picturale materie zelf verkregen. De lichtwerking in het schilderij is gecreëerd door de witte grondlaag gedeeltelijk zichtbaar te laten, en de indruk van materie en volume is bereikt door het schakeren van een tint, zonder enige andere kunstgreep. De stijl is te vergelijken met die van de barok.

Te zien in: Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel

De strijd tussen Vasten en Vastenavond (1559) – Pieter Bruegel de Oude

De strijd tussen Vasten en Vastenavond

Het stelt op de voorgrond een symbolische confrontatie voor tussen Vastentijd en Carnaval op het marktplein van een stad. De linkerkant van het werk is opgevuld door tal van figuurtjes die zingen, dansen, eten, drinken, vrijen en gokken. Aan de rechterkant worden vroomheid, naastenliefde, en boetedoening in praktijk gebracht.

Bruegel was na zijn terugkeer uit Italië vooral actief als tekenaar en ontwerper van prenten voor de uitgeverij In de vier winden van Cock. In dezelfde periode waarin De strijd tot stand kwam, ontwierp hij de reeks prenten van De Zeven deugden.

Deze hebben vormelijke overeenkomsten vertoont met De strijd. Een allegorische figuur is, tegen een achtergrond met hoge horizonlijn, omringd door een menigte figuurtjes die uiteenlopende activiteiten uitoefenen die in verband staan met het onderwerp.

Waarschijnlijk heeft Bruegel via Cock, die een jaar eerder de prent van Hogenberg publiceerde, van een rijke maar onbekende mecenas de opdracht tot dit werk gekregen. In hetzelfde jaar 1559 maakte Bruegel ook de Nederlandse Spreekwoorden. Dit schilderij eveneens naar het voorbeeld van een prent van Hogenberg, mogelijks voor dezelfde opdrachtgever.

Te zien in: Kunsthistorisches Museum, Wenen

Nederlandse Spreekwoorden (1559) – Pieter Bruegel de Oude

Nederlandse Spreekwoorden

Het schilderij toont ten minste 125 Nederlandstalige spreekwoorden en gezegdes die destijds gangbaar waren. Sommige zijn nog altijd in gebruik.

Te zien in: Staatliche Museen – Gemäldegalerie (Berlijn)

De toren van Babel – (1563) – Pieter Bruegel de Oude

De toren van Babel – (1563) – Pieter Bruegel de Oude

Dit schilderij stelt de toren van Babel voor, een bouwwerk uit het Bijbelboek Genesis, dat door de Babyloniërs is gebouwd en dat ’tot aan de hemel’ zou reiken. God strafte de Babyloniërs echter voor hun hoogmoed met de Babylonische spraakverwarring en vernietigde de toren.

Het werk is meer dan alleen een uitbeelding van het Bijbelverhaal. In de 15e en 16e eeuw is het onderwerp vooral gekozen als symbool van de ‘verkeerde wereld’, de zelfoverschatting en incompetentie van de mens.

Te zien in: Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Jagers in de sneeuw / De terugkeer van de jagers (1565) – Pieter Bruegel de Oude

Jagers in de sneeuw / De terugkeer van de jagers (1565) – Pieter Bruegel de Oude

Het schilderij Jagers in de sneeuw toont een geïdealiseerd winters tafereel waarin jagers, vergezeld door hun honden, terugkeren na een jachtpartij. Bruegel zet in gedempte kleuren, met veel grijstinten, het beeld neer van een kalme, koude en bewolkte dag. De zon is reeds ondergegaan en er is geen schaduwwerking.

Bomen staan er bladerloos bij. Klaarblijkelijk is de jacht niet bijzonder succesvol geweest: de honden zien er afgemat en mager uit, slechts één jager draagt het schamele kadaver van een vos met zich mee.

Het schilderij zit verder vol met details uit een zestiende-eeuws dorpsleven: vanuit de bergen stroomt een kleine rivier vredig naar beneden. In de bocht van de rivier liggen een aantal huizen, in het vlak rechtsonder zijn tal van schaatsende en sleeënde mensen te zien. Ook wordt op het ijs een vorm van curling gespeeld.

Op een kunstmatig aangelegd meer, rechtsbeneden staat een watermolen met ingevroren rad en een brug, in de bergen ligt een burcht. De herberg links heet ‘Dit is gulden Hert’, hetgeen verwijst naar Eustachius van Rome, de schutspatroon van de jagers.

Te zien in: Kunsthistorisches Museum Wien, Wenen

De boerenbruiloftsdans (1566) – Pieter Bruegel de Oude

De boerenbruiloftsdans (1566) – Pieter Bruegel de Oude

Het is een bruiloft die zich afspeelt bij een huis met rieten dak tussen ver uiteenstaande bomen. We zijn laat in de zomer en bevinden ons duidelijk tussen de boeren op het platteland, maar de kledij is zondags en getuigt van een zekere welstand. Een slingerende lijn van dansende boeren beweegt zich van achter naar de voorgrond toe. Ze bestaat uit koppels mannen en vrouwen die per twee ronddraaien. De grootste figuren zijn de dansers in de voorgrond, begeleid door twee doedelzakspelers rechts.

Te zien in: Detroit Institute of Arts, Detroit

De bekering van Paulus (1567) – Pieter Bruegel de Oude

De bekering van Paulus (1567) – Pieter Bruegel de Oude

Voor Paulus een apostel was, heette hij Saulus en was hij een jood die christenen vervolgde. Zijn bekering greep plaats toen hij van Jeruzalem naar Damascus reisde om naar daar gevluchte christenen te vangen.

Op het schilderij is Saulus geïsoleerd tussen de soldateska en lijkt Bruegel aan te geven dat hij zijn innerlijke gevecht alleen moet voeren. Ook de dramatische natuur is een weerspiegeling van die strijd. Maar de mensheid als zodanig heeft er geen deel aan: het thema is ommekeer en herkenning, maar de omstaanders herkennen niets.

Te zien in: Kunsthistorisches Museum Wien, Wenen

De parabel der blinden (1568) – Pieter Bruegel de Oude

De parabel der blinden (1568) – Pieter Bruegel de Oude

Het doek is gebaseerd op een parabel uit de Bijbel (Mattheüs 15:1-20). De evangelist Mattheus stelt hierin dat Jezus van Nazareth het niet nodig vond dat zijn discipelen de handen wasten voor het eten. De schriftgeleerden en Farizeeën waren hierover volgens Mattheus erg verbolgen, aangezien het indruist tegen de Joodse wetten. De apostelen vertellen dit vervolgens aan Jezus, waarop die antwoordt dat de farizeeën blinden waren die blinden leiden en allemaal in de sloot zouden belanden.

Het schilderij toont op treffende wijze de verschillende fasen van een valbeweging, waarbij de schilder extra aandacht schonk aan de verschillende uitdrukkingen op de gezichten. Deze beginnen bij vertrouwen en veranderen in verbazing en schok. Het schilderij is met zoveel detail getekend, dat er wordt beweerd dat oogartsen er vijf verschillende oogziekten in kunnen herkennen.

Te zien in: Museo di Capodimonte, Napels

De ekster op de galg (1568) – Pieter Bruegel de Oude

De ekster op de galg (1568) – Pieter Bruegel de Oude

Dit schilderij bevat een waarschuwing tegen roddelaars en verklikkers. Het is wellicht het laatste schilderij van Bruegel. Bruegel sterft in 1569, wellicht na een lang ziekbed, en laat zijn vrouw dus De ekster op de galg na

Te zien in: Hessisches Landesmuseum Darmstadt, Darmstadt