De psychologie van complottheoretici: meer dan alleen paranoia
Duik in de ingewikkelde psyche van complottheoretici. Mensen die hun overtuigingen toeschrijven aan een mix van persoonlijkheidskenmerken en motivaties. Lees meer…
De psychologie van complottheoretici: meer dan alleen paranoia
Deze studie suggereert dat complottheoretici niet noodzakelijkerwijs ‘geestelijk onwel’ zijn. Ze nemen vaak hun toevlucht tot complottheorieën om onvervulde behoeften te vervullen en het eigen leed te rationaliseren.
Zie hier de Top 10 globale risico’s 2024.
De studie analyseerde 170 onderzoeken met meer dan 158.000 deelnemers. Het identificeert dat het bij complottheoretici gaat om de behoefte hun omgeving te begrijpen en zich veilig te voelen. Het geeft hen ook een gevoel van superioriteit ten opzichte van anderen.
Bovendien bleken persoonlijkheidskenmerken zoals paranoia, onzekerheid, impulsiviteit en egocentrisme veel voor te komen bij complottheoretici.
Lees hier ->>> meer over politiek op deze website.
Belangrijkste feiten:
- De studie analyseert gegevens van 170 onderzoeken met meer dan 158.000 deelnemers. Ze komen voornamelijk uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Polen.
- Het laat zien dat complottheoretici vaak worden gedreven door de behoefte om hun omgeving te begrijpen, een verlangen naar superioriteit en bepaalde persoonlijkheidskenmerken zoals paranoia en egocentrisme.
- Ondanks wat vaak wordt gedacht, waren de behoefte aan controle niet de sterkste drijfveren voor complottheoretici. Sociale identiteitsmotieven en een verlangen naar uniciteit waren sterkere factoren.
Mensen kunnen geneigd zijn om in samenzweringstheorieën te geloven vanwege een combinatie van persoonlijkheidskenmerken en motivaties. Denk aan een sterk vertrouwen op hun intuïtie, een gevoel van vijandigheid en superioriteit jegens anderen, en waargenomen bedreigingen in hun omgeving.
Zie hier: coronacomplotdenkers weten het zeker: WO III is losgebarsten.
De resultaten van het onderzoek schetsen een genuanceerd beeld van wat complottheoretici drijft, aldus hoofdauteur Shauna Bowes. Zij is een doctoraatsstudent klinische psychologie aan de Emory University.
“Samenzweringstheoretici zijn waarschijnlijk niet allemaal eenvoudige, geestelijk zieke mensen – een portret dat routinematig wordt geschilderd in de populaire cultuur”, vertelt Bowes.
“In plaats daarvan wenden velen zich tot complottheorieën om aan achtergestelde motivatiebehoeften te voldoen. Dit om hun leed en beperkingen te begrijpen.”
Eerder onderzoek naar de drijfveren van complottheoretici keek volgens Bowes meestal apart naar persoonlijkheid en motivatie.
De huidige studie had tot doel deze factoren samen te onderzoeken. Dit om tot een meer uniform verslag te komen van waarom mensen in complottheorieën geloven.
Zie hier: 10 complottheorieën omtrent de Coronacrisis / COVID-19.
Motivaties of persoonlijkheidskenmerken
De onderzoekers concentreerden zich op studies die de motivaties of persoonlijkheidskenmerken van deelnemers meten die verband houden met samenzweerderig denken.
De onderzoekers vonden ook bewijs bewijs dat mensen eerder geneigd waren om specifieke complottheorieën te geloven gemotiveerd door sociale relaties.
Zie hier: de Top 10 beste Nederlandse horrorfilms aller tijden.
“Deze resultaten komen grotendeels overeen met een recent theoretisch raamwerk dat naar voren brengt dat sociale identiteitsmotieven ertoe kunnen leiden dat men zich aangetrokken voelt tot de inhoud van een complottheorie. Dit terwijl mensen die worden gemotiveerd door een verlangen om zich uniek te voelen eerder geneigd zijn te geloven in algemene complottheorieën over hoe de wereld werkt”, aldus Bowes.
De onderzoekers ontdekten ook dat het gaat om mensen met bepaalde persoonlijkheidskenmerken. Denk een gevoel van antagonisme jegens anderen en een hoge mate van paranoia, meer geneigd waren om complottheorieën te geloven.
Degenen die sterk in complottheorieën geloofden, waren ook eerder onzeker, paranoïde, emotioneel vluchtig, impulsief, achterdochtig, teruggetrokken, manipulatief, egocentrisch en excentriek.
Big Five
De Big Five-persoonlijkheidskenmerken (extraversie, vriendelijkheid, openheid, consciëntieusheid en neuroticisme) hadden een veel zwakkere relatie met samenzweringsdenken
Dit hoewel de onderzoekers zeiden dat dit niet betekent dat algemene persoonlijkheidskenmerken niet relevant zijn voor de neiging om in complottheorieën te geloven.
Bron en meer informatie: Shauna Bowes et al.: The Conspiratorial Mind: A Meta-Analytic Review of Motivational and Personological Correlates in Psychological Bulletin, 26 juni 2023.
