Richard Klinkhamer

(Middenbeemster, 15 maart 1937 – Amsterdam, januari 2016)

Richard Klinkhamer was een Nederlands schrijver, die vooral beroemd is als moordenaar van zijn echtgenote en dit te boek stelde.

100 grootste criminelen van Nederland (inmiddels meer…)
De Nederlands misdaadencyclopedie
Alle Liquidaties in Nederland
Boeken over Nederlandse criminaliteit
Bijnamen van de verschillende criminelen uit binnen- en buitenland.
Zie hier ->>> Meer interessante artikelen over criminaliteit op deze website

Ik ben altijd een liefhebber geweest van vrouwen en pils, maar alleen de pils heeft voor mij zijn sprankelende frisheid behouden. Zelf ben ik ook niet meer zo dauwfris. Ach, als je glanstijd voorbij is, moet je je daarbij neerleggen.

Richard Klinkhamer
Nieuwsblad van het Noorden, 19 november 1993

Richard Klinkhamer: Jeugd, scheiding en Oostenrijk

Klinkhamer is de zoon van Maria Vogelauer, een Oostenrijkse die in Nederland als dienstbode is komen werken. Zijn vader is Gerrit Zeggelink, een veldwachter te Middenbeemster. Richard is verwekt tijdens het huwelijk van zijn moeder met Jacob Klinkhamer.

Gezien de grote gelijkenis van de jonge Klinkhamer met zijn verwekker is hij na de scheiding van zijn moeder in 1940 naar haar familie in Oostenrijk gestuurd. Dit in plaats van bij zijn naamsvader en halfbroers te blijven. Hij woont in Oostenrijk bij zijn oom op een boerderij. Als in 1945 Oostenrijk wordt bevrijd is de jonge Richard getuige van de verkrachting van zijn tante.

Zijn oom leggen ze aan de ketting, omdat hij Poolse dwangarbeiders in dienst heeft gehad. Hierna zet de familie Richard, op dat moment acht jaar oud, op de trein terug naar Nederland.

Terug naar Nederland

Zijn moeder heeft zich in de oorlog in leven weten te houden door voor de Duitsers te werken. Ook zou zij ‘Moffenhoer’ geweest zijn. Hierdoor brengt zij na de bevrijding enige tijd in de gevangenis door. De jonge Klinkhamer verblijft bij pleeggezinnen en ook korte tijd bij de weduwe van zijn biologische vader. Hij is ook getuige van haar dood.

Als zijn moeder vrijkomt, zwerven ze zij samen door Nederland, afhankelijk van haar betrekkingen, onder andere in Zeist. Uiteindelijk ontmoet zij een rijke Zwitserse man, aan wie zij Richard voorstelt als haar neef. Niet gewenst in deze opbloeiende affaire, stuurt ze Richard terug naar Amsterdam. Hier komt hij in huis bij Jacob Klinkhamer en zijn halfbroers en leert het slagersvak.

Vreemdelingenlegioen en desertie

Klinkhamer belandt in het Amsterdamse criminele circuit als ‘katvanger’. In 1957, negentien jaar oud, vertrekt hij naar het Franse Vreemdelingenlegioen, op zoek naar spanning en avontuur. Achteraf beschouwt hij zijn Legioenstijd als zijn opvoeding. Hij belandt in de Algerijnse Oorlog, waar hij inderdaad in actie komt.

Overigens bestaat het grootste deel van de Legioenstijd uit ‘wachtlopen en uitkijken naar de soldij’. In 1959 deserteert hij uit het Legioen, door een nachtelijke voettocht door de woestijn te maken. Via Italië komt hij weer in Europa en uiteindelijk in Amsterdam aan. Klinkhamer over zijn tijd bij het Vreemdelingenlegioen: ‘Daar, in dat ambulante tuchthuis, tussen het gajes kom je er al gauw achter wat er in je steekt: een zacht ei, een watje, een egoïstische klootzak – of een gestoorde, gevoelsarme verkrachter, die alleen in zijn fantasiewereldje iets moois beleven kan.’ (Bron: Nieuwsblad van het Noorden, 19 november 1993)

In 1960 gaat Klinkhamer enkele maanden als scheepskok aan de slag. Al gauw zet hij voet aan wal en vestig hij zich weer in Amsterdam in de slagerij, samen met zijn halfbroers.

Richard Klinkhamers’ eerste en tweede huwelijk

In 1961 trouwt hij met Leontine van Emmerik, naar zijn zeggen ‘een moetje’. Uit het huwelijk komen twee zoons en een dochter. Klinkhamer is ook verliefd op de zus van zijn vrouw. Ze hebben dan ook korte tijd een ‘ménage à trois’. Vanwege diefstal van vlees bij het abattoir wordt hij voorwaardelijk veroordeeld.

Leontine is opgegroeid met Hannelore Godfrinon, wier moeder om het leven is gebracht door haar echtgenoot. De laatste was een kennis van Leontines vader, die daarop de kinderen in huis neemt.

Klinkhamers’ tweede huwelijk

Hannie Godfrinon is ongeveer dertien jaar als zij Richard voor het eerst ontmoet. Ze is op slag verliefd op hem. Rond 1969 krijgen zij een affaire. Richard en Leontine kopen rond 1970 een pension in Bergen aan Zee en scheiden in 1977.

Een jaar na zijn scheiding trouwt Klinkhamer met Hannie Godfrinon. Zij gaan wonen in Hongerige Wolf bij Finsterwolde in het noordoosten van Groningen. Hij speculeert op de beurs met het geld waarmee hij uit het pension is gekocht. Klinkhamer verdient goed geld met het speculeren. De tien jaar jongere Hannie werkt in die tijd als verpleegster op de kinderafdeling van het ziekenhuis in Winschoten.

De schrijver Richard Klinkhamer

In 1983 publiceert Klinkhamer ‘Gehoorzaam als een hond’, een succesvolle roman over zijn tijd in het Franse vreemdelingenlegioen. Recensenten vergelijken hem met de Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline. De roman doet enig stof opwaaien als hij in een televisie-interview ruzie krijgt met Sonja Barend. Zij beschuldigt hem van racisme omdat de hoofdpersoon in zijn boek vooroordelen jegens Joden uit. Klinkhamer loopt vervolgens weg uit de tv-studio. Na dit debuut volgt het boek ‘De Hotelrat en andere verhalen’.

De moord op zijn vrouw Hannie Godfrinon

In 1987 stort de beurs in en Klinkhamer verliest niet alleen zijn huis in Portugal en zijn kapitaal, maar ook het vertrouwen van zijn vrouw. Haar geld had hij ook gebruikt om te speculeren. Hierna verslechtert hun huwelijk.

Hannie Godfrinon

Op 31 januari 1991 leidt dit tot een fatale ruzie, waarbij naar zijn zeggen Hannie hem de deur wijst. Zij zou volgens Klinkhamer een koevoet hebben gebruikt om haar woorden kracht bij te zetten. Na een worsteling heeft hij de koevoet in handen en slaat hij Hannie de hersens in.

Klinkhamer is in de tijd volgens eigen zeggen behoorlijk aan de drank. ‘Ik dronk tien tot vijftien biertjes per dag.’ (Bron: Volkskrant, Hoe verzwijg je een moord? ‘Je handelt vanuit je instinct’, 22 november 2012)

Vastberaden niet in de gevangenis te belanden, begraaft hij haar lichaam onder een schuurtje in de tuin. Hij dekt haar extra af met een laag beton. Hij vertelt twee dagen na de moord het gebeurde aan zijn zoons uit het eerste huwelijk, maar zij vertellen dat niet verder.

Klinkhamer meldt zich ziek bij het kuurscentrum in Nieuweschans, waar hij werkt als nachtportier. Ook doet Klinkhamer op dezelfde dag aangifte bij de politie van de vermissing van zijn vrouw.

Klinkhamer is verdachte en blijft schrijven

Klinkhamer is al gauw verdachte in de verdwijning van zijn vrouw. Haar fiets is ontdekt op het station in Winschoten, maar getuigen hebben gezien dat hij die daar heeft gebracht. Dit in de vroege ochtend na de fatale gebeurtenis, op 31 januari 1991.

Van zijn ondervraging zegt hij achteraf dat het was alsof ‘ze een brandkluis uit 1937 (zijn geboortejaar) met een koevoet probeerden te openen. Tsja, dat lukt ze natuurlijk nooit.’ Twee dagen en nachten duurt het verhoor van de politie. Ze zijn zeer geïnteresseerd in zijn vleesmessen, gehaktmolen en hakbijl. Deze zijn in beslag nam voor onderzoek. Als Klinkhamer op een bepaald moment op het punt van bekennen staat, hij spreekt met een meelevende rechercheur, wordt deze door een telefoontje weggeroepen.

Nadat de commotie rond de ‘verdwijning’ van zijn vrouw enigszins luwt, gaat Klinkhamer weer schrijven. Gedeelten hiervan zijn in de latere uitgave ‘Woensdag Gehaktdag’ terechtgekomen. De eerste versie van dit manuscript is door vele uitgevers afgewezen. Zijn vaste uitgever Ad Donkers wil het niet publiceren.

Het boek gaat over een man die condooms vindt in de septictank bij zijn huis. Hij vindt daarin het bewijs dat zijn echtgenote een verhouding heeft. Hij vermoordt haar, sleept het lijk naar een hotel, hakt het daar in mootjes en haalt het door de gehaktmolen.

In 1993 is wel ‘Losgeld’ gepubliceerd, een fictief verhaal over een juwelenroof. In 1997 volgt ‘Kruis of Munt’, waarbij Klinkhamer put uit de nalatenschap van zijn andere oom, Viktor Vogelauer. Vogelauer diende bij de SS. Het boek biedt een rauw-realistisch beeld van hoe mensen aan verschillende kanten van de Tweede Wereldoorlog probeerden te overleven.

De tuin van Klinkhamer geeft een lubere aanblik. Hij heeft een vogelbadje gemaakt van in beton gegoten schapenbotten. Dit plateau rust op schapenschedels met de tanden nog in de kaken. Klinkhamer slacht schapen voor eigen gebruik. ‘Het enige vlees dat je nog kunt eten. Wist je dat in de bio-industrie, geneesmiddelen preventief worden i toegepast? Die troep blijft allemaal in die beesten zitten en dat krijg jij dan weer in je sodemieter!’ (Bron: Nieuwsblad van het Noorden, 19 november 1993)

Ontdekking, arrestatie en gevangenisstraf

In 1997 verhuist Klinkhamer naar Amsterdam. In februari 2000 ontdekken de nieuwe bewoners van het huis in Hongerige Wolf, bij het omspitten van de tuin, het lichaam van Hannelore Godfrinon.

‘Jan Dijkstra van loonbedrijf Venema met zijn zware rupskraan de klei tot zo’n anderhalve meter onder het maaiveld om te woelen. Als de bak omhoog komt, hangt er aan de tanden een lap plastic en valt er een stuk bot naar benden van 25 centimeter lang. Dijkstra kijkt in het gat. Er ligt iets dat op het heupgewricht van een mens lijkt. Jan belt zijn baas, die direct komt kijken. Ze vinden nog meer botten onder het gescheurde plastic en ook een glazen pot. Later blijkt dat in de pot krantenknipsels zitten over de verdwijning van Hannie Klinkhamer.’ (Bron: De moordenaar van Hongerige Wolf)

Er komt een vieze geur uit het gat en Jan Venema belt de politie, die snel ter plaatse is. Na negen jaar, wordt in de namiddag van 3 februari 2000 het lichaam van Hannelore Laurentia Klinkhamer-Godfrinon gevonden. Ze blijkt die negen jaar onder het schuurtje bij het huis van Richard Klinkhamer te hebben gelegen. De plek waar ze samen dertien jaar hebben gewoond, lief hebben gemaakt en ruzie hebben gehad.

Dit is een groot drama. Ik kan mijn partner daarvoor geen vergiffenis vragen en ik verdom het om anderen mijn verontschuldigingen aan te bieden.

De laatste woorden van Klinkhamer in de rechtszaal

Als de politie Klinkhamer oppakt bekent vrijwel onmiddellijk. In augustus 2000 veroordeelt de rechtbank hem tot zes jaar cel voor doodslag. In hoger beroep, in februari 2001, krijgt hij zeven jaar. Klinkhamer is in 2003 vervroegd vrijgelaten.

Vrijlating en het einde van Richard Klinkhamer

Na zijn vrijlating woont Klinkhamer weer in Amsterdam, in de Egelantiersstraat. Hij heeft er een relatie met de veel jongere Margreet. In oktober 2007 komt ‘Woensdag Gehaktdag’ alsnog in de winkel, uitgegeven door Just Publishers.

Op 21 januari 2016 overlijdt Richard Klinkhamer, 78 jaar oud. Aanvankelijk maakt men bekend dat hij in zijn slaap is overleden. Journalist en filosoof Martijn Meijer, die ook een biografie schrijft over Klinkhamer, onthult later dat er sprake is van zelfmoord. Een rechercheur die in de woning is geweest, heeft hem verteld dat Klinkhamer zich in zijn bed door het hoofd geschoten heeft.

Klinkhamer heeft ook tijdens zijn leven diverse malen aangekondigd dat hij dit ook zou doen. Klinkhamer tegen een journalist: ‘Ik heb een paar jaar geleden in België een revolver gekocht, een Magnum Colt. Pang, een kogel door je kop en dan ben je er vanaf.’ (Bron: Nieuwe Revu, zo maakte Richard Klinkhamer een eind aan zijn leven)

Karakter van Richard Klinkhamers’ werk

Klinkhamers werk vertoont invloed van de eerder genoemde Céline. De harde, ruwe karaktertekening van zijn personages gaan gepaard met een overvloedig, maar zeer doelgericht, gebruik van Bargoens en diverse scheldwoorden.

Uiteraard is niet alles autobiografisch. De hotelrat bevat zo bijvoorbeeld verhalen die zich in de Romeinse Oudheid afspelen, weliswaar ook hier in ‘het legioen’. Klinkhamer wekt soms de indruk opzettelijk te willen choqueren, maar slaagt er steeds in de aanstootgevende passages een zinvolle functie te geven.

Een eigenzinnige, maar ook vriendelijke man met een apart gevoel voor humor.

Hans van Maar

Kenmerkend zijn ook het verregaande cynisme en een zekere galgenhumor die nooit ver weg is. De werken getuigen verder ook van een zekere eruditie. Het is meer dan waarschijnlijk dat het grove, weerzinwekkende beeld dat hij van het legioensleven ophangt tot op zekere hoogte geromantiseerd is, teneinde het schokeffect te versterken.

Zelf heeft Klinkhamer sinds de moordverdenkingen voortdurend met zijn imago gespeeld. Zo bouwt hij in zijn tuin een soort knokenkunstwerk, met onder andere een mensenschedel. Hij ontwijkt vragen over de ware toedracht liever dan zijn schuld te ontkennen.

Het is een uiterst slimme man, maar wel een die ik tot een moord in staat acht. Een recensent schreef eens: ‘Hij heeft een duivelse kop en geen gevoel in zijn donder.’ Zo ken ik hem ook.

Ad Donker

Men verdenkt hem soms van racisme, afgaand op de uitlatingen van zijn personages, maar dit schijnt hem tegen de borst te stuiten. Het werk van Klinkhamer verwerft enige faam in niet-Nederlandstalige gebieden. De Amerikaanse zender NBC maakte een documentaire over zijn leven en zijn vertaling van ‘Kruis of munt’ , ‘Orden und Asche’, kreeg veel gunstige recensies in Duitsland.