Zes bekende rechterlijke dwalingen in Nederland
En soms zit de rechter compleet mis. Dat noemen we een justitiële dwaling, een rechterlijke dwaling of een eenzijdige dwaling. Iemand die onschuldig is wordt vervolgd en moet onterecht zitten. Dwalingen kunnen bij alle misdrijven optreden. De meest geruchtmakende dwalingen komen doorgaans tot uiting in zaken waarbij hoge straffen (kunnen) worden toegekend, bijvoorbeeld moordzaken. Hiervan hebben we zes heel bekende voorbeelden.
DNA zorgt voor vrijspraak
De laatste jaren tekent zich een groeiende belangstelling af in rechterlijke dwalingen. Dankzij nieuwe forensische technieken, met name op het gebied van het DNA-onderzoek, kan voorheen onbruikbaar bewijsmateriaal worden gebruikt. Met behulp van DNA zijn inmiddels al een aantal rechterlijke dwalingen in eerder gevoerde rechtszaken aan het licht gebracht.
Zes bekende rechterlijke dwalingen in Nederland
1. De Puttense Moordzaak
Wilco Viets en Herman Dubois werden veroordeeld voor de moord op Christel Ambrosius door het Hof Arnhem op 3 oktober 1995. Christel Ambrosius werd vermoord en verkracht op zondag 9 januari 1994 in Putten. Op die dag werd de 23-jarige stewardess Christel Ambrosius vermoord aangetroffen in het huis van haar grootmoeder op de Veluwe. Hiervoor arresteerde de politie vier mannen die dat weekend door het bos waren gereden met hun groene Mercedes. Hoewel het DNA van op het slachtoffer aangetroffen sperma niet van een van hen was werden Wilco Viets en Herman Dubois hiervoor toch tot 15 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Na een herzieningsverzoek werden zij in april 2002 vrijgesproken van de moord. Ze hadden hun straf toen al geheel uitgezeten. In 2008 is een verdachte opgepakt die in 2009 voor deze moord is veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf. De verdachte kwam in beeld omdat hij in 2005 was veroordeeld voor een geweldsmisdrijf in de relatiesfeer. Hierna is bij hem DNA bij afgenomen dat tot een match heeft geleid. Na een afwijzing tot een verzoek om herziening door de Hoge Raad wees bij een hernieuwde poging de Hoge Raad het verzoek toe en verwees de zaak voor verdere afdoening naar het Hof Leeuwarden. Dat Hof sprak vervolgens beide veroordeelden alsnog vrij op 24 april 2002.
2. De Zaanse Paskamermoord
Rob van Zaane werd veroorddel door de rechtbank Haarlem op 19 maart 1987 voor de moord op Sandra van Raalten op 30 november 1984 in Zaandam. Op 30 november 1984 werd de 21-jarige verkoopster Sandra van Raalten dood aangetroffen in een paskamer van kledingboetiek Manouk in Zaandam. Zij was gekneveld en haar keel was doorgesneden. Sandra’s sieraden en 250 gulden kasgeld waren verdwenen. Justitie geloofde niet in een roofmoord en beschouwde het als een uit de hand gelopen liefdesspel. Hiervoor werd de 36-jarige fietsenmaker Rob van Zaane tot 12 jaar met TBS veroordeeld. Twee jaar later werd Van Zaane in hoger beroep vrijgesproken wegens ondeugdelijk bewijs. Van Zaane heeft altijd ontkend iets met de moord te maken hebben gehad.
3. De Appelschaaster Babymoord, De veroordeling door het Hof Leeuwarden op 29 januari 2001 voor de moord op baby Risanne op 20 september 1999 in Appelscha door het Gerechtshof Leeuwarden op 29 januari 2001.De 1-jarige baby Risanne Tingen werd op 20 december 1999 dood gevonden in een greppel achter haar ouderlijk huis. Ze was verdronken. In 2001 werd een vriendin van de familie in hoger beroep veroordeeld tot acht jaar cel voor de dood van het meisje. Ze heeft altijd ontkend het meisje te hebben gedood. In 2005 kwam ze vrij.
4. De zaak Lucia de B.
Lucia de Berk is een Haagse verpleegkundige die tot levenslang werd veroordeeld voor zeven moorden en drie pogingen tot moord tijdens het uitoefenen van haar functie. Haar veroordeling steunde voor een belangrijk deel op door verschillende experts omstreden statistische redeneringen. Na een advies van de Commissie evaluatie afgesloten strafzaken in 2007 is de zaak tegen Lucia de B. heropend. Op 14 april 2010 is de Haagse verpleegkundige definitief vrijgesproken van de zeven moorden en de drie pogingen daartoe. “In alle gevallen kan men spreken van natuurlijk overlijden” – aldus de uitspraak.
5. De Schiedammer Parkmoord
Kees Borsboom werd door het Hof Den Haag op 8 maart 2002 veroordeeld voor de moord op Nienke Kleiss op 22 juni 2000 in Schiedam. In 2000 werden in een park in Schiedam twee kinderen seksueel misbruikt en één van hen gedood. Het vriendje van het gedode meisje en medeslachtoffer kon de dader beschrijven. De politie arresteerde na enkele maanden Cees Borsboom hoewel die niet met het aangegeven signalement overeenkwam. Het enige belastende aan Borsboom was dat hij pedofiel was en kort na de moord op de plaats delict aanwezig was en toen een fiets bij zich had.
6. De zaak Ina Post,
Dit gaat over de veroordeling van Ina Post door het Hof Den Haag op 25 mei 1987 voor de moord op 22 augustus 1986 op mevrouw Kolstee-Sluiter in Leidschendam. Ina Post is een Nederlandse bejaardenverzorgster die in 1987 in hoger beroep werd veroordeeld. Zij zou één vaar haar klanten hebben vermoord in 1986. Haar bekentenis kwam indertijd onder druk tot stand. Ze heeft haar straf helemaal uitgezeten. De zaak Ina Post was tot maart 2008 in behandeling bij de Commissie evaluatie afgesloten strafzaken (CEAS). Daarop werd de zaak heropend bij de Hoge Raad waarna in 2010 vrijspraak is gevolgd.
