10 bekendste werken van Antoine Watteau

Bekendste werken van Antoine Watteau

Antoine Watteau

Jean Antoine Watteau
Valencijn, 10 oktober 1684 – Nogent-sur-Marne, 18 juli 1721

In een klein stadje genaamd Valenciennes, dat pas recentelijk bij Frankrijk was gevoegd, werd op 10 oktober 1684 Jean Antoine Watteau geboren. Hoewel hij maar 36 jaar oud zal worden, laatt hij een onuitwisbare stempel achter op de kunstwereld.

Watteau groeide op in bescheiden omstandigheden, en zijn artistieke talenten werden al vroeg herkend. Als tiener ging hij in de leer bij een lokale schilder, maar het duurde niet lang voordat hij zijn geboortestad verruilde voor de bruisende straten van Parijs. Daar begon hij zijn carrière op de laagste trede: als decoratieschilder.

Toch wist hij, dankzij zijn doorzettingsvermogen en talent, een plek te bemachtigen in de ateliers van gerenommeerde kunstenaars zoals Claude Gillot en Claude Audran III. Deze ontmoetingen waren bepalend voor zijn stijl: hij raakte gefascineerd door de lichtheid van decoratieve kunst en de fantasierijke wereld van het theater.

Meester van elegantie

Watteau’s werk brak met de grootsheid en pompeuze thema’s van de barok en introduceerde een geheel nieuwe beeldtaal: verfijnd, dromerig en doordrongen van menselijke emotie. Hij werd de grondlegger van een nieuw genre: de fêtes galantes, schilderijen die elegante, dromerige scènes tonen van mensen die zich in idyllische landschappen overgeven aan liefde, muziek en dans.

In werken zoals “L’Embarquement pour Cythère”, een van zijn beroemdste schilderijen, neemt Watteau de toeschouwer mee naar het mythologische eiland Kythera, het thuis van Aphrodite. Het is een wereld van romantiek en schoonheid, maar ook van vergankelijkheid. De zachte penseelstreken en delicate kleuren vertellen niet alleen een verhaal over liefde, maar ook over hoe vluchtig het leven is.

Melancholie

Achter de speelse en elegante scènes van Watteau schuilt een gevoel van melancholie. Misschien was dit een weerspiegeling van zijn eigen leven. Hij leed aan een zwakke gezondheid en wist waarschijnlijk dat zijn tijd beperkt was. Dit besef gaf zijn werk een diepere betekenis. Zijn laatste meesterwerk, “L’Enseigne de Gersaint”, is een goed voorbeeld hiervan.

Watteau schilderde het als uithangbord voor een Parijse kunsthandel, maar het is veel meer dan dat. In het schilderij wordt een portret van Lodewijk XIV, de Zonnekoning, opgeborgen in een kist. Het is een symbolische handeling, een afscheid van een tijdperk en een erkenning van de vergankelijkheid van macht, rijkdom en schoonheid.

Blijvende invloed

Jean-Antoine Watteau overleed op 18 juli 1721 aan tuberculose, maar zijn nalatenschap leeft voort. Hij inspireerde generaties kunstenaars, waaronder François Boucher en Jean-Honoré Fragonard, die de rococo-stijl verder verfijnden. Zijn werk was niet alleen esthetisch vernieuwend; het toonde ook hoe kunst het alledaagse kon verheffen tot iets poëtisch en tijdloos.

Deze onderstaande werken tonen de veelzijdigheid van Watteau’s talent en zijn unieke vermogen om schoonheid, melancholie en menselijke interactie vast te leggen.

---

Lees hier → meer over kunst op deze website.

---

10 bekendste werken van Antoine Watteau

---

1. L’Embarquement pour Cythère (1717) Antoine Watteau

Vertrek naar Cythera
Locatie: Louvre

Dit meesterwerk is een van Watteau’s beroemdste schilderijen en een archetypisch voorbeeld van de “fête galante”-stijl, een genre dat hij bijna eigenhandig introduceerde. Het schilderij toont een romantische scène van aristocratische geliefden die zich voorbereiden op hun vertrek naar Cythera, het mythische eiland van Venus. De elegante figuren worden weergegeven in prachtige kledij, typerend voor de Rococo-periode.

Watteau combineert een dromerige sfeer met een vleugje melancholie, aangezien het vertrek zowel een nieuw begin als een afscheid symboliseert. Het weelderige landschap, met zachte kleuren en golvende lijnen, benadrukt de romantische en bijna sprookjesachtige kwaliteit van het tafereel. Dit schilderij was zijn inzending voor de Académie Royale de Peinture et de Sculpture en leverde hem onmiddellijke erkenning op.

---

---

2. Les Fêtes Venitiennes (1718-1719) – Antoine Watteau

De Venetiaanse feesten
Locatie: National Gallery of Scotland, Edinburgh

In “Les Fêtes Vénitiennes” betreedt de kijker een wereld van elegantie en speelsheid, die zich lijkt af te spelen in een pastorale, theaterachtige setting. Het schilderij toont een groep verfijnd geklede mannen en vrouwen die dansen, musiceren en elkaar verleiden in een idyllisch landschap. Het thema van het werk roept de sfeer op van Venetiaanse maskeradefeesten, waar muziek, dans en romantische ontmoetingen centraal stonden.

De kern van het schilderij wordt gevormd door een paar dat lijkt te dansen, terwijl omstanders hen bewonderen. Hun houding is gracieus en hun interactie straalt intimiteit uit. Aan de zijkant zit een man die een muziekinstrument bespeelt, waarschijnlijk een luit of een gitaar. De muziek suggereert harmonie en samenspel, maar kan ook symbool staan voor de vluchtigheid van emoties en het leven zelf.

De weelderige bomen en subtiel verlichte lucht vormen een droomachtig decor dat de sfeer van een idyllische en fantasierijke wereld versterkt. De kostuums van de personages, geïnspireerd door de commedia dell’arte en de mode van de vroege 18e eeuw, voegen een speelse, theatrale dimensie toe aan de scène. Watteau gebruikt een zachte, pastelachtige kleurenschaal om een luchtige, verfijnde sfeer te creëren. De delicate penseelstreken geven een gevoel van beweging en levendigheid aan de figuren en hun omgeving.

---

3. Pierrot (ci. 1718) – Antoine Watteau

Voorheen Gilles
Locatie: Louvre

Dit schilderij toont een levensgrote afbeelding van Pierrot, een karakter uit de commedia dell’arte, die in een witte tuniek en met een melancholische uitdrukking in het midden van het doek staat. Omringd door andere figuren uit de commedia dell’arte, lijkt Pierrot geïsoleerd, alsof hij niet echt deel uitmaakt van de groep. Het werk weerspiegelt Watteau’s fascinatie voor theater en performance, evenals zijn vermogen om complexe emoties vast te leggen.

De weemoedige blik van Pierrot heeft kunsthistorici geïntrigeerd, en sommigen zien het schilderij als een zelfportret of een weerspiegeling van Watteau’s eigen innerlijke gevoelens. De eenvoudige, maar krachtige compositie maakt dit werk tot een van de meest persoonlijke en ontroerende stukken van Watteau. Het schilderij wordt geroemd om zijn combinatie van eenvoud en emotionele diepte, en het is een favoriet onder bezoekers.

---

4. La Comédie Italienne (ci. 1720) – Antoine Watteau

De Italiaanse Comedie
Locatie: Schloss Charlottenburg, Berlijn

Dit werk toont een vrolijke scène van acteurs en muzikanten uit de Italiaanse commedia dell’arte die optreden in een landelijke setting. Het schilderij combineert Watteau’s liefde voor theater met zijn talent voor het vastleggen van subtiele sociale interacties. De figuren lijken in beweging en communiceren met elkaar, wat het schilderij een levendige dynamiek geeft.

De kleuren zijn helder en vrolijk, met zachte pasteltinten die de feestelijke sfeer versterken. Tegelijkertijd legt Watteau, zoals in veel van zijn werken, een gevoel van nostalgie vast, alsof hij suggereert dat deze momenten van vreugde vluchtig zijn. Het schilderij getuigt van Watteau’s vaardigheid om zowel visueel als emotioneel te boeien.

---

5. La Perspective (ci. 1715) – Antoine Watteau

Het perspectief
Locatie: Gemäldegalerie, Berlijn

Dit schilderij toont een elegante tuinsetting waar een groep aristocraten zich bezighoudt met gesprekken, flirten en wandelen. De compositie wordt gedomineerd door een prachtig perspectief dat de kijker leidt naar een centrale fontein en verder naar de horizon. Watteau’s aandacht voor detail is te zien in de kleding van de figuren, de delicate bloemen en de verfijnde architectuur.

Het schilderij vangt de zorgeloze sfeer van het leven van de Franse elite in het begin van de 18e eeuw. Tegelijkertijd contrasteert de geënsceneerde elegantie met een onderliggende melancholie, een kenmerkend element in Watteau’s oeuvre. Dit werk wordt vaak geprezen om zijn balans tussen naturalisme en idealisering.

---

Zie hier de 19 griezeligste schilderijen.

---

6. La Balançoire (ci. 1716) – Antoine Watteau

De Schommel
Locatie: Wallace Collection, Londen

Dit schilderij toont een intieme scène van een jonge vrouw op een schommel, geflankeerd door haar gezelschap dat haar beweging observeert. De setting is een weelderige tuin, typisch voor de Rococo-esthetiek, met zachte kleuren en dromerige lichtval. De elegante figuren lijken te genieten van een moment van zorgeloos plezier, maar Watteau voegt zijn kenmerkende vleugje melancholie toe.

De schommel, als symbool van de vluchtigheid van het leven, roept vragen op over de duurzaamheid van geluk en liefde. Het spel van licht en schaduw geeft het werk een bijna etherische kwaliteit. Het schilderij is geliefd om zijn eenvoud en subtiele emotionele lading.

---

7. L’Enseigne de Gersaint (1720) – Antoine Watteau

Het uithangbord van Gersaint
Locatie: Schloss Charlottenburg, Berlijn

Het werk toont een luxueuze galerie waarin klanten kunstwerken bewonderen, bespreken, en verhandelen. De figuren zijn elegant gekleed en belichamen de verfijning en mode van het begin van de 18e eeuw. In het midden van het schilderij wordt een portret van Lodewijk XIV zorgvuldig opgeborgen in een kist. Dit kan worden gezien als een symbool voor het einde van de absolutistische heerschappij van de Zonnekoning en de overgang naar een nieuwe tijd.

De interacties tussen de mensen benadrukken niet alleen de groeiende rol van kunst in de samenleving, maar ook de vluchtigheid van materiële rijkdom en het verstrijken van de tijd.
Stijl: Watteau behoudt zijn kenmerkende zachte penseelstreken en harmonie van kleuren, terwijl hij een meer realistische en stedelijke scène weergeeft. Het schilderij heeft een verfijnde balans tussen luchtige elegantie en subtiele melancholie.

---

8. Les Acteurs de la Comédie-Française (ci. 1720) – Antoine Watteau

De acteurs van de Comédie-Française
Locatie: National Gallery of Scotland, Edinburgh

Dit werk toont een groep acteurs in een geïmproviseerde setting, met een groot theaterdoek als achtergrond. De personages, gekleed in extravagante kostuums, vertegenwoordigen typische figuren uit de commedia dell’arte, waaronder Harlekijn en Pierrot. Watteau vangt de interactie tussen de figuren, waarbij elk personage een unieke houding en expressie heeft.

Het schilderij is een viering van theatrale kunst, maar er is ook een onderliggende ernst in de gezichten van de acteurs, die wijst op de dubbelzinnigheid van hun levens: vrolijk op het podium, maar vaak weemoedig in het echte leven. De rijke details en levendige kleuren benadrukken de feestelijke maar ook vluchtige aard van de voorstelling. Dit werk toont Watteau’s fascinatie voor de combinatie van theater en menselijke emotie.

---

9. La Réunion en Plein Air (ci. 1716) – Antoine Watteau

Bijeenkomst in de open lucht
Locatie: Louvre

Dit schilderij toont een gezelschap van aristocratische figuren die genieten van een bijeenkomst in een tuin. Ze lijken zich bezig te houden met muziek, gesprekken en stille contemplatie, wat een gevoel van zorgeloos plezier en ontspanning oproept. De compositie is zorgvuldig uitgebalanceerd, met een harmonie tussen de figuren en de natuurlijke omgeving.

Watteau gebruikt een palet van zachte tinten om de dromerige en serene sfeer te benadrukken. Hoewel het schilderij een feestelijke stemming oproept, blijft er een vleugje melancholie voelbaar, zoals in veel van Watteau’s werken. Het schilderij belichaamt de Rococo-esthetiek, waarin elegantie, verfijning en lichtheid centraal staan.

---

10. Le Concert Champêtre (1718-1720) – Antoine Watteau

De muzikale samenkomst
Locatie: Rijksmuseum, Amsterdam

Dit schilderij toont een groep muzikanten en toeschouwers die samenkomen in een weelderige, natuurlijke omgeving. De elegante figuren zijn gekleed in de fijnste aristocratische mode, en hun ontspannen houdingen suggereren een moment van intieme gezelligheid. Watteau’s liefde voor muziek en theater komt tot uiting in de zorgvuldige details van de muziekinstrumenten en de interacties tussen de figuren.

Het landschap, met zijn zachte lichtval en romantische sfeer, dient als een verlengstuk van de harmonie die wordt uitgebeeld in de menselijke interacties. De muziek lijkt bijna hoorbaar door Watteau’s levendige penseelvoering en subtiele gebruik van kleur. Het schilderij wordt vaak geprezen als een voorbeeld van zijn vermogen om zowel esthetische schoonheid als emotionele diepgang over te brengen.

---

10 bekendste werken van Antoine Watteau

1. L’Embarquement pour Cythère 1717 – Jean-Antoine Watteau
2. L’Embarquement Retourné pour Cythère (1718-1719) – Jean-Antoine Watteau
3. Pierrot (ci. 1718) – Jean-Antoine Watteau
4. La Comédie Italienne (ci. 1720) – Jean-Antoine Watteau
5. La Place des Italiens (ci. 1715) – Jean-Antoine Watteau
6. La Balançoire (ci. 1716) – Jean-Antoine Watteau
7. La Chasse à l’Amour (ci. 1715-1717) – Jean-Antoine Watteau
8. Les Acteurs de la Comédie-Française (ci. 1720) – Jean-Antoine Watteau
9. La Réunion en Plein Air (ci. 1716) – Jean-Antoine Watteau
10. Le Concert Champêtre (1718-1720) – Jean-Antoine Watteau

---