10 exemplarische en geweldige Dadaïstische kunstwerken
Exemplarische en geweldige Dadaïstische kunstwerken
Het dadaïsme was een avant-garde artistieke en culturele beweging, ingegeven door het Europese maatschappelijke klimaat na de Eerste Wereldoorlog. Het was een afwijzing van het moderne kapitalisme, de burgerlijke cultuur en de oorlogspolitiek die aansluit bij andere extreem-linkse radicale groepen.
Dit kwam tot uiting door het gebruik van niet-traditioneel kunstmateriaal, satire en onzinnige inhoud. Zelfs de naam van de beweging, ‘dada’, was bedoeld als een woord zonder betekenis.
Dada ne veut rien, rien, rien, il fait quelque chose pour que le public dise: Nous ne comprenons rien, rien, rien.
Lees hier → meer over kunst op deze website.
10 exemplarische en geweldige Dadaïstische kunstwerken
Marcel Duchamp, Fontein (1917)
Te zien in: Tate Modern, Londen
Marcel Duchamp, Fontaine / Bron, (1917)
Marcel Duchamp is één van de meest productieve kunstenaars van het dadaïsme. Hij produceerde talloze beruchte schilderijen, collages en sculpturen. Duchamp wordt ook geassocieerd met het kubisme, het futurisme en de vroege conceptuele kunst.
Hij heeft een monumentale invloed gehad op de modernistische kunst van de 20e eeuw, en in het bijzonder op de beeldhouwkunst. Zijn werk bereikte volwassenheid na de Eerste Wereldoorlog toen hij kunst begon te gebruiken als instrument voor cultureel protest.
Fountain is een van de meest iconische kunstwerken van de 20e eeuw en vertegenwoordigt een grote verschuiving in de functie van kunst in de samenleving. Hoewel het originele stuk uit 1917 vandaag de dag niet meer bestaat, creëerde Tate in 1964 een replica van aardewerk.
Het is een van de eerste voorbeelden van ‘lowbrow’ of ‘readymade’ sculpturen, die zijn gemaakt van gevonden voorwerpen. Duchamp stuurde het beeld naar de Parijse Salon, maar het werd afgewezen omdat het niet als kunst werd beschouwd.
Zie hier de 10 beroemdste Franse beeldhouwers.
Marcel Duchamp, L.H.O.O.Q. (1919)
Marcel Duchamp, L.H.O.O.Q. (1919)
L.H.O.O.Q. is een ander beroemd voorbeeld van een ‘readymade’ sculptuur van Marcel Duchamp. Het is gemaakt op basis van een goedkope ansichtkaart van Leonardo da Vinci’s Mona Lisa (1503-06), waarop Duchamp vervolgens een gewaxte snor en sikje tekende.
Het stuk bevat elementen van satire en verwerpt de esthetiek van ‘hoge kunst’. De titel van het stuk is ook satirisch, aangezien L.H.O.O.Q. in het Frans klinkt als ‘Elle a chaud au cul’, wat zich vertaalt naar ‘ze is heet in de kont’ en een onderliggende seksualiteit in het stuk impliceert.
Zie hier de 25 beroemdste kubistische schilderijen.
Kurt Schwitters, Konstruktion Fur Edle Frauen (1919)
Te zien in: LACMA, Los Angeles
Kurt Schwitters, Konstruktion Fur Edle Frauen (1919)
Kurt Schwitters was een Duitse kunstenaar die experimenteerde met verschillende media, waaronder schilderkunst, beeldhouwkunst, grafisch ontwerp, installatiekunst en poëzie. Zijn werk werd geassocieerd met het surrealisme, het kubisme, het constructivisme en het dadaïsme.
Hij stond er ook om bekend dat hij de term Merz op zijn werk toepaste, een term die hij verzon en die synoniem was met Dada als een vorm van cultureel protest.
‘Constructie voor dames van adel’ is een voorbeeld van Schwitters’ gebruik van abstractie in collage en beeldhouwkunst. Dit assemblagestuk is ook een voorbeeld van de ‘gevonden voorwerp’-stijl van beeldhouwkunst.
Dit omdat het is opgebouwd uit een verscheidenheid aan gebroken en onsamenhangende materialen. Het gaat om een trechter, een metalen speelgoedtrein, gebroken wielen en andere schrootvoorwerpen. Het bevat ook een horizontaal portret van een adellijke dame, waaraan het stuk zijn titel ontleent.
De montage van het werk is ruw en het schilderij heeft een ruige afwerking. Dit draagt nog meer bijdraagt aan de afleiding van voorgaande artistieke verwachtingen. Het hele stuk heeft echter een elegante asymmetrie, wat aantoont dat zelfs afgedankte voorwerpen een meesterwerk kunnen creëren.
Zie hier alle kunststromingen in de 20ste eeuw: een overzicht.
Raoul Hausmann, Der Kunstkritiker (1919-1920)
Te zien in: Tate Modern, Londen
Raoul Hausmann, Der Kunstkritiker (1919-1920)
Raoul Hausmann was een prominente Oostenrijkse kunstenaar en leider van de Dada-beweging in Berlijn. Hausmann was ook een expressionistische kunstenaar. Nadat hij kennis had gemaakt met de beweging van het dadaïsme, ontmoette hij andere kunstenaars, waaronder John Heartfield en George Grosz.
Gedurende deze tijd concentreerde hij zich vooral op poëzie en fotografische collage, die een diepgaand effect zouden hebben op de naoorlogse Europese avant-garde. Zijn poëzie stond bekend als bijzonder provocerend en zijn kunstwerken waren zeer satirisch. Hij was ook een liefhebber van collega-dadaïst Hannah Höch.
De kunstcritcus is Hausmanns vurige kritiek op de oppervlakkigheid van de kunstwereld. Het stuk is een fotocollage die bestaat uit een reeks tijdschrift- en krantenfoto’s en bevat enkele getekende elementen. Het werk wordt als ‘lowbrow’ beschouwd omdat het materialen en iconografie gebruikt die voorkomen in de populaire cultuur.
Het impliceert dat kunstcritici, net als bij de constructie van een collage, een aaneengestapelde kennis van lege feiten bezitten en de betekenis van kunst niet echt begrijpen.
Zie hier de 10 beroemdste Oostenrijkse schilders.
Hannah Höch, Schnitt mit dem Küchenmesser. Dada durch die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands (1919-1920)
Te zien in: Staatliche Museen zu Berlin
Hannah Höch, Schnitt mit dem Küchenmesser. Dada durch die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands (1919-1920)
Hannah Höch was een Duitse kunstenaar en lid van de dadaïsme-beweging. Ze was een pionier in de techniek van fotomontage of fotocollage met behulp van afbeeldingen uit populaire media.
Ze was geïnteresseerd in feminisme, gender en androgynie in de kunst, en vooral in de ontbinding van de tweedeling van de ‘nieuwe vrouw’. Ook verkende ze in haar werk het politieke klimaat tijdens de Weimarrepubliek.
‘Snij met het keukenmes’ vertegenwoordigt de tegenstelling tussen het dadaïsme en de reguliere cultuur van die tijd. In een deel van de fotocollage zijn leden van dominante politieke groeperingen zoals de regering van Weimar en het leger gegroepeerd.
In schril contrast hiermee zijn op de andere kant van het stuk communisten, kunstenaars en andere radicalen te zien. Höch voegde ook een kleine kaart toe met de landen in Europa waar vrouwen konden stemmen.
Het stuk toont de rebellie van de dadaïsten en andere radicale groeperingen in een tijd van strikte politieke en culturele conformiteit.
Zie hier tien iconische sculpturen uit de 20e eeuw.
Raoul Hausmann, Mechanischer Kopf (Der Geist Unserer Zeit) (1920)
Te zien in: Centre Georges Pompidou, Parijs
Raoul Hausmann, Mechanischer Kopf (Der Geist Unserer Zeit) (1920)
Het mechanische hoofd is het bekendste werk van Raoul Hausmann. Het is gemaakt van een kapperspruikenpop, een liniaal, een zakhorloge, een portemonnee, onderdelen van een camera en andere gevonden voorwerpen.
Het werk is een commentaar is op de manier waarop de mensheid omgaat met objecten en de omringende wereld. Het gezicht is volledig verstoken van expressie, in tegenstelling tot de expressieve gezichten van Europese culturele meesterwerken.
In plaats daarvan wordt het karakter ervan verklaard door de externe objecten die eraan verbonden zijn. De sculptuur bevraagt dus alle precedentafbeeldingen van intellectualisme en diepte, en toont het onderwerp alleen in relatie tot de oppervlakkige, materiële wereld eromheen.
Jean Arp, Hemdbrust und Gabel (1922)
Te zien in: National Gallery of Art, Washington, D.C.
Jean Arp, Hemdbrust und Gabel (1922)
Jean Arp, ook bekend als Hans Arp, was een Duits-Franse schilder, beeldhouwer en dichter. Hij was één van de oprichters van de dadaïstische beweging.
Nadat hij naar Zürich was verhuisd, ontmoette hij collega-kunstenaars Hugo Ball en Sophie Taeuber, die de vrouw van Arp zouden worden. Het trio werkte vervolgens samen om een dadaïstisch manifest te creëren.
Arp’s werk stond bekend om de verkenning van het onbewuste, de elementen van satire en de abstractie van organische vormen. Shirt en vork maakt deel uit van een serie geschilderde houten reliëfsculpturen die Arp in de jaren twintig maakte.
Het werk heeft een monochroom grafisch element, met zachte, organische vormen en een simplistische compositie. De vork aan de rechterkant is gemakkelijk te herkennen, terwijl de vorm aan de linkerkant de voorkant van een overhemd voorstelt, maar ook lijkt op een grote tand of een menselijk gezicht.
Het stuk vertegenwoordigt Arp’s stilistische verschuiving tussen periodes; de abstracte vormen uit zijn eerdere werk botsen met zijn latere gebruik van objectassociatie om zich te verdiepen in de onbewuste geest.
Francis Picabia, Optophone I (1922)
Francis Picabia, Optophone I (1922)
Picabia was een Franse schilder en dichter die ingedeeld kan worden bij het impressionisme, het kubisme, het pointillisme en het dadaïsme. Hij experimenteerde ook met publiceren en filmmaken.
Zijn bijna vijftigjarige carrière kan kenmerkt zich door een eclectische reeks stilistische en mediaverschuivingen. Zijn bekendste werken waren schilderijen met kleurblokken, geometrische vormen en abstracties, hoewel hij ook bekend stond om zijn onorthodoxe materiële collage.
Optophone I is een voorbeeld van Picabia’s ‘machinistische’ werken. Geïnspireerd door industriële apparatuur uit het begin van de 20e eeuw geeft het commentaa op de versnelling van de technologie in die tijd.
Het stuk simuleert de effecten van een optofoon, een apparaat dat sonificatie gebruikt om teksten en afbeeldingen te scannen om blinden te helpen letters op een pagina te identificeren. In het midden van het schilderij zit een zittende naakte vrouw in klassieke stijl, alsof ze door het gebruik van een optofoon is gezien. Het stuk bevraagt dus hoe de mensheid kunst tegenkomt en interpreteert.
Man Ray, Rayograph (1922)
Ray was een Amerikaanse fotograaf en beeldend kunstenaar die voornamelijk in Parijs werkte. Hij was een belangrijk lid van zowel het dadaïsme als het surrealisme en produceerde talloze werken die vandaag de dag nog steeds gemakkelijk herkenbaar zijn.
Hij stond bekend om zijn abstracte vrouwenportretten en zijn gebruik van schaduwen en negatief licht om stukken te creëren met een droomachtig element. Tijdens zijn leven fotografeerde hij ook een overvloed aan beroemde kunstenaars, waardoor hij een picturaal inzicht gaf in hun leven.
Rayograph maakt deel uit van een serie Ray’s fotogrammen, die Tristan Tzara naar de kunstenaar röntgenfoto’s noemde. Deze stukken zijn gemaakt met behulp van fotopapier, waarop Ray een reeks objecten plaatste en deze vervolgens aan licht blootstelde.
Het papier zou dan donkerder worden waar geen object was geplaatst, waardoor het effect ontstond van een schaduw van negatief licht. Deze stukken waren een voorbeeld van het idee van Dada, omdat ze vaak alledaagse of willekeurige objecten vertegenwoordigden die niet met elkaar verbonden leken.
De producten van deze methode waren ook vaak inconsistent, omdat ze meerdere sessies van blootstelling aan licht vereisten en dus op de hoogte waren van externe omstandigheden.
Max Ernst, Ubu-imperator (1923)
Te zien in: Centre Georges Pompidou, Parijs
Max Ernst, Ubu-imperator (1923)
Max Ernst was een Duitse schilder, dichter, beeldhouwer en graficus en een vroeg lid van de bewegingen van het dadaïsme en het surrealisme. Hij was extreem experimenteel met zijn werk en combineerde verschillende media met een geabstraheerde, illusionistische techniek.
Hij gebruikte ook een methode genaamd frottage, of ‘wrijven’, waarbij de kunstenaar papier op een oneffen oppervlak plaatst en er vervolgens met potlood overheen wrijft om een patroonomtrek van het oppervlak te creëren.
Ubu Imperator vertegenwoordigt Ernsts stilistische verschuiving tussen dadaïsme en surrealisme. Dit met een draaiende antropomorfe top met incongruente kenmerken.
Het onderwerp portretteert de vader Ubu, een symbool van autoriteit en hebzucht dat te zien is in een reeks toneelstukken van Alfred Jerry die de onrechtvaardigheden van zelfgenoegzaamheid onder de burgerlijke empirische samenleving verhelderen. Het landschap is een karakteristieke surrealistische woestijn met een uitgestrekte horizon, terwijl de top de parodiërende en anti-establishment noties van het dadaïsme vertoont.
10 exemplarische en geweldige Dadaïstische kunstwerken
- Marcel Duchamp, Fontein (1917)
- Marcel Duchamp, L.H.O.O.Q. (1919)
- Kurt Schwitters, Konstruktion Fur Edle Frauen (1919)
- Raoul Hausmann, Der Kunstkritiker (1919-1920)
- Hannah Höch, Schnitt mit dem Küchenmesser. Dada durch die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands (1919-1920)
- Raoul Hausmann, Mechanischer Kopf (Der Geist Unserer Zeit) (1920)
- Jean Arp, Hemdbrust und Gabel (1922)
- Francis Picabia, Optophone I (1922)
- Man Ray, Rayograph (1922)
- Max Ernst, Ubu-imperator (1923)
