Beroemdste werken van Francis Bacon
Beroemdste werken van Francis Bacon
Francis Bacon
Dublin, 28 oktober 1909 – Madrid, 28 april 1992
Bacon gefotografeerd begin jaren vijftig
De in Ierland geboren schilder Francis Bacon was een van de meest invloedrijke Britse kunstenaars van de 20e eeuw.
Zijn groteske, etherische afbeeldingen weerspiegelen op briljante wijze de tijdloze pijn van het mens-zijn; sommige werken onderzoeken het macabere thema van de onvermijdelijke dood, andere vieren liefde en vriendschap.
Lees hier → meer over kunst op deze website.
Kort biografie van Francis Bacon
Francis Bacon is in 1909 in Dublin geboren. Op 16-jarige leeftijd verhuist hij naar Londen en woont vervolgens ongeveer twee jaar in Berlijn en Parijs. Hoewel Bacon nooit naar de kunstacademie gaat, begint hij rond 1926-1927 wel met tekenen en aquarelleren.
Het werk van Pablo Picasso heeft tot halverwege de jaren veertig een beslissende invloed gehad op zijn schilderkunst. Bij zijn terugkeer naar Londen in 1929 vestigt hij zich als meubelontwerper en binnenhuisarchitect.
Hij begint in de herfst van dat jaar olieverf te gebruiken en exposeert enkele schilderijen, meubels en vloerkleden in zijn atelier. Zijn werk wordt opgenomen in een groepstentoonstelling in Londen in de Mayor Gallery in 1933.
In 1934 organiseert de kunstenaar zijn eigen eerste solotentoonstelling in Sunderland House, Londen, die hij voor de gelegenheid Transition Gallery noemde. Hij neemt deel aan een groepstentoonstelling in Thomas Agnew and Sons, Londen, in 1937.
Bacon vernietigt eigen werk
Bacon schildert relatief weinig na zijn solotentoonstelling en vernietigt in de jaren dertig en begin jaren veertig veel van zijn werken. In 1944 begint hij weer intensief te schilderen. Zijn eerste grote solotentoonstelling vindt plaats in de Hanover Gallery, Londen, in 1949.
Vanaf het midden van de jaren veertig tot de jaren vijftig weerspiegelt Bacons werk de invloed van het surrealisme. In de jaren vijftig maakt Bacon gebruik van bronnen als Velázquez’ Portret van paus Innocentius X (1649–50), Vincent van Goghs De schilder op weg naar Tarascon (1888) en de foto’s van Eadweard Muybridge.
Bacon op reis door en beroemd in gehele de wereld
Zijn eerste solotentoonstelling buiten Engeland vindt plaats in 1953 in Durlacher Brothers, New York. In 1950–51 en 1952 reist de kunstenaar naar Zuid-Afrika. Hij bezoekt Italië in 1954 als zijn werk te zien is in het Britse paviljoen op de Biënnale van Venetië.
Zijn eerste overzichtstentoonstelling wordt gehouden in het Institute of Contemporary Arts, Londen, in 1955. Bacon krijgt een solotentoonstelling op de Biënnale van São Paulo in 1959.
In 1962 organiseert de Tate Gallery, Londen, een Bacon-retrospectief, waarvan een aangepaste versie reist naar Mannheim, Turijn, Zürich en Amsterdam.
Andere belangrijke tentoonstellingen van zijn werk worden gehouden in het Solomon R. Guggenheim Museum, New York, in 1963 en het Grand Palais in Parijs in 1971.
Persoonlijk leed en tragedie speelden een grote rol in zijn leven en werk. De dood van zijn geliefde, George Dyer, in 1971 had een diepgaande invloed op Bacon, wat te zien is in zijn latere, meer introspectieve werken.
Een overzicht van zijn schilderijen worden in 1975 tentoongesteld in het Metropolitan Museum of Art, New York. Retrospectieven van zijn werk worden gehouden in het Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Washington, DC, Los Angeles County Museum of Art en het Museum of Modern. Art, New York, in 1989-1990 en in het Musée National d’Art Moderne, Parijs, in 1996.
Hij sterft op 28 april 1992 in Madrid.
Beroemdste werken van Francis Bacon
Crucifixion (1933) – Francis Bacon
Murderme Collection, Londen
Crucifixion (1933) – Francis Bacon
Crucifixion is het werk dat Bacon voor het eerst in de publieke belangstelling brengt. Het schilderij is mogelijk geïnspireerd door Rembrandts geslachte os (circa 1638), maar ook door Picasso’s surrealistische stijl.
De doorschijnende witheid die in Crucifixion over het lichaamsframe wordt geschilderd, voegt een spookachtig tintje toe aan een toch al verontrustende compositie. Hier introduceert Bacons obsessie met pijn en angst.
Crucifixion, tentoongesteld in een tijd waarin de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog nog nog niet vergeten zijn, vertelt hoe wreedheid de wereld voor altijd heeft veranderd.
Three Studies for Figures at the Base of a Crucifixion (1944) – Francis Bacon
Collection of the Tate, Verenigde Staten
Three Studies for Figures at the Base of a Crucifixion (1944) – Francis Bacon
Een van de klassieke drieluiken van Francis Bacon, Three Studies for Figures at the Base of a Crucifixion, onderzoekt in detail de secundaire personages die op religieuze schilderijen aan de voet van het kruis zijn afgebeeld.
Bacon vertaalt hun schijnbare pijn en toewijding in drie hybride beesten die lijken op de Eumenides, wraakzuchtige furies uit de Griekse myth.
Het schilderij is voor het eerst tentoongesteld in 1945, hetzelfde jaar waarin foto’s en films van nazi-concentratiekampen zijn vrijgegeven. Voor sommigen weerspiegelt Bacons drieluik de pessimistische wereld die is ingeluid door de Holocaust en de komst van kernwapens.
Painting (1946) – Francis Bacon
The Museum of Modern Art, New York
Painting (1946) – Francis Bacon
Painting portretteert een schuin maar vernietigend beeld van een anonieme publieke figuur. Het is een rauwe manifestatie van Bacons reactie op de gruwelijke gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog.
Boven de onderste helft van het dreigende gezicht van de centrale figuur zweeft een zwarte paraplu. Dit zou kunnen verwijzen naar de voormalige Britse premier Neville Chamberlain, vaak gefotografeerd met een paraplu in de hand.
De figuur draagt een zwart pak dat formeel is versierd met een gele roos. Dit tegen de brutale achtergrond van een afgeslacht koeienkarkas. De dodelijke huidskleur en de brede grimas van de proefpersoon suggereren een diepe wreedheid onder zijn eigenlijke uiterlijk.
Het is een ongemakkelijke combinatie die ook wordt ondersteund door de stukken vlees die net boven een luxueus tapijt zijn gespietst. De ruimt lijkt ook op de binnenkant van Hitlers bunker.
Study after Velazquez’s Portrait of Pope Innocent X (1953) – Francis Bacon
Des Moines Art Center, Iowa
Study after Velazquez’s Portrait of Pope Innocent X (1953) – Francis Bacon
Dit is één van Bacon’s bekendste schilderijen en is één van de bijna 50 weergaven die de kunstenaar maakte van dit 17e-eeuwse werk.
Retrato de Inocencio X / Portret van Paus Innocentius X (1650) – Diego Velazquez
Diego Velázquez’ afbeelding van de paus uit het midden van de 17e eeuw diende als Bacon’s belangrijkste inspiratiebron. Bacon zorgt voor chaos en beweging in het werk, waardoor zijn onderwerp gevangen wordt in een eeuwige, oerschreeuw.
Bacons weergave van paus Innocentius X is een duidelijke verwijzing naar de beroemde scène van het Battleship Potemkin uit 1925, waarin een vrouw stil schreeuwt nadat ze door haar bril is geschoten.
Vrouw door bril geschoten in film Battleship Potemkin
Two Figures (1953) – Francis Bacon
Privé collectie
Two Figures (1953) – Francis Bacon
Vanwege de homoseksuele ondertoon veroorzaakte de openingstentoonstelling van Two Figures veel opschudding.
Two Figures, ontleend aan studies van anatomische tekeningen en de bewegingsfotografie van Eadweard Muybridge, is zowel een verkenning van het lichaam in actie als een representatie van de fysieke daad van liefde.
De twee figuren die in bed verstrengeld zijn, worden bedekt door Bacons ‘gordijn’ van gestreepte lijnen. Dit belemmert zowel het zicht als de beweging van de figuren.
In plaats van de romantiek van een nachtelijk rendez-vous op te roepen, verwijzen de donkere kleuren van het schilderij naar een meer sinistere ontmoeting.
Bovendien wordt algemeen aangenomen dat Bacon een masochist was, mogelijk als gevolg van de vroege wreedheid van zijn vader.
Figure with Meat (1954) – Francis Bacon
Art Institute of Chicago, Chicago
Figure with Meat (1954) – Francis Bacon
Een ander schilderij geïnspireerd op Velázquez’ Portret van paus Innocentius X, Figure with Meat, is een verontrustende afbeelding van paus Innocentius X. Hij zit voor een karkas van een koe dat in de lengte doormidden is gesneden.
Het karkas is een veel voorkomend motief in het werk van Bacon. Dit is het resultaat van de jarenlange fascinatie van de kunstenaar voor slagerijen. Ook zien we hier waardering voor afbeeldingen van vlees in stillevens door oude meesters.
Bacon’s opname van het karkas herinnert ons er direct aan dat uiteindelijk de dood op ieder van ons wacht.
Study for a Portrait of Van Gogh IV (1957) – Francis Bacon
Tate Modern, Londen
Study for a Portrait of Van Gogh IV (1957) – Francis Bacon
Bacon’s Study for a Portrait of Van Gogh IV (1957) is één van de zes doeken die de kunstenaar aan dit onderwerp wijdt. Alle zes schilderijen zijn geïnspireerd op het werk van Vincent van Gogh: De schilder op weg naar Tarascon (1888). Dit is een schilderij dat tijdens de Tweede Wereldoorlog is vernietigd.
De schilder op weg naar Tarascon – Vincent van Gogh, juli 1888
Bacon bevestigt dat hij dat schilderij nooit heeft gezien en in plaats daarvan werkt hij met een reproductie. De Schilder op weg naar Tarascon is een ongebruikelijk voorbeeld van een zelfportret, omdat de figuur in een landschapsomgeving is geschilderd.
De figuur is op afstand te zien, maar die van Van Gogh laat door de donkere schaduw van de figuur een verlengstuk van zijn persoonlijkheid zien.
Eenzaamheid en isolement
In Bacons versies, waaronder deze, heeft de weg de neiging steil te stijgen en is de figuur binnen de compositie veel groter. Bacon schildert de figuur ook in verschillende poses en vindt in elk schilderij op slimme wijze het element van de schaduw opnieuw uit.
Door zijn interpretaties van De schilder op weg naar Tarascon onderzoekt Bacon thema’s van isolement: ‘Ik heb altijd het meeste van de vroege Van Gogh gehouden, maar die spookachtige figuur op de weg leek op dat moment precies goed – als een spook van de weg, jij kan zeggen.’
Three Studies for Portrait of Lucian Freud (1964) – Francis Bacon
Privé Collectie
Three Studies for Portrait of Lucian Freud (1964) – Francis Bacon
Bacons drieluik met Lucian Freud is ongebruikelijk vanwege zijn kleurenpalet. Terwijl de kunstenaar doorgaans diepe, rijke tinten bordeaux, oranje en zwart gebruikt, is Three Studies of Lucian Freud tamelijk licht en luchtig.
In tegenstelling tot Three Studies for Portrait of Lucian Freud uit 1964,, portretteert Bacons drieluik uit 1969 zijn vriend (en artistieke rivaal) van veraf.
Freud, ingekapseld in een helder prisma, lijkt geanimeerd en verandert in elk frame van positie. Three Studies of Lucian Freud is geschilderd in een tijd dat de relatie tussen Bacon en Freud het sterkst was.
In de daaropvolgende jaren zou hun vriendschap verslechteren als gevolg van professionele spanningen. Three Studies of Lucian Freud is in 2013 bij Christie’s New York verkocht voor een recordbedrag van $ 142.405.000.
Portrait of George Dyer Crouching (1966) – Francis Bacon
Privé collectie
Portrait of George Dyer Crouching (1966) – Francis Bacon
Bacon is in de zestig als hij de jonge George Dyer ontmoet. De relatie, hoewel romantisch, heeft altijd het gevoel van een vader-zoon-dynamiek. Dyer heeft voortdurend behoefte aan aandacht en geruststelling, en de naakte embryonale vorm die gevaarlijk op een richel knielt, drukt zijn kwetsbaarheid uit.
De ronde bank omringt hem echter in een beschermende omhelzing. Ongewoon is de kleur licht en ingetogen, hoewel de rode en groene highlights duiden op een innerlijke strijd.
Dyer lijdt aan een levenslange verslaving aan drugs en alcohol, waarop wordt gezinspeeld door de geschilderde figuur die naar beneden kijkt in een centrale afgrond.
Three Studies for a Self-Portrait(1979-80) – Francis Bacon
Metropolitan Museum of Art
Three Studies for a Self-Portrait(1979-80) – Francis Bacon
Bacons driedelige zelfportret is een onderzoek naar zowel de kenmerken van de kunstenaar als zijn psyche. De diepte van de zwarte achtergrond vertekent het perspectief van de kijker op de ruimte.
Dit hoewel elke hoek van het gezicht van de kunstenaar, ondanks de vervagingen en onduidelijkheden, een vloeiend gevoel van etherische beweging geeft.
‘Ik verafschuw mijn eigen gezicht’, zei Bacon in 1975. ‘Ik heb veel zelfportretten gemaakt, eigenlijk omdat mensen om me heen als vliegen stierven en ik niemand anders meer had om te schilderen dan ikzelf.’
