Mohammed Bouyeri: korte biografie van de moordenaar van Theo van Gogh

Korte biografie van de moordenaar van Theo van Gogh

Mohammed Bouyeri

Amsterdam, 8 maart 1978 –
In pers vaak aangeduid als Mohammed B.

Mohammed Bouyeri

Lees hier → meer over criminaliteit op deze website.

Bouyeri is een Marokkaanse Nederlander die een levenslange gevangenisstraf uitzit in de gevangenis van Nieuw Vosseveld in Vught. Hij is verantwoordelijk voor de moord op de Nederlandse filmregisseur Theo van Gogh in 2004. Als lid van het Hofstadnetwerk is hij in 2004 opgesloten en in 2005 veroordeeld.

Bouyeri alter ego: Abu Zubair

Bouyeri is een Marokkaanse Nederlander van de tweede generatie van Berberse afkomst. Thuis spreken ze Tarifit (Riffijns). Bouyeri beheerst het Arabisch maar heel beperkt. Al op jonge leeftijd is hij bij de politie bekend als lid van een groep Marokkaanse ‘probleemjongeren’.

In 1995 voltooit Mohammed de Havo. Hij schrift zich in bij de Hogeschool Inholland te Diemen. Hij wisselt enkele malen van studierichting, maar verlaat de school na vijf jaar zonder diploma. Zijn moeder overlijdt in 2001.

Hij werkt een tijdje als vrijwilliger bij Eigenwijks, een buurtorganisatie in de Amsterdamse wijk Slotervaart. Zo schrijft hij in februari 2002 een verslag van een mede door hem georganiseerd ‘politiek jongerendebat’. Later schrijft hij een stuk over normen en waarden en de Koran.

Ook maakt hij samen met vrienden een plan voor een buurtcentrum, waar onder andere scholieren huiswerkbegeleiding kunnen krijgen. Het plan werd door het Ministerie van VROM afgewezen.

Bouyeri gebruikt het pseudoniem ‘Abu Zubair’ voor het schrijven en vertalen. Onder deze naam plaatst hij regelmatig brieven online en stuurt hij e-mails.

Radicalisering

Nadat en zijn vader in 2003 hertrouwt, begint hij te leven volgens strikte interpretaties van de soennitische islamitische sharia. Dit valt samen met de oorlog in Irak.

Door de strikte interpretatie van de islam kan hij steeds minder taken uitvoeren bij Eigenwijks. Zo weigert hij alcoholische dranken te schenken en wil hij niet aanwezig zijn bij activiteiten waar zowel vrouwen als mannen aanwezig zijn.

Uiteindelijk beëindigt hij zijn werkzaamheden bij Eigenwijks. Hij laat een baard groeien en begint een djellaba te dragen. Hij bezoekt regelmatig de El Tawheed-moskee, waar hij andere radicale soennieten ontmoet, onder wie de vermoedelijke terrorist Samir Azzouz.

Door zijn bezoek aan de moskee komt hij ook in contact met onder andere Samir A. en leden van de Hofstadgroep. In het huis van Bouyeri zijn volgens het Openbaar Ministerie diverse ‘huiskamerbijeenkomsten’ georganiseerd van deze zogenaamde ‘Hofstadgroep’. In het huis werd door de AIVD afluisterapparatuur geplaatst.

Moord op Theo van Gogh

Filmmaker Theo van Gogh is een krachtige en vaak polemische criticus van verschillende aspecten en figuren van de Nederlandse samenleving, waaronder religie.

Theo van Gogh

In 2004 regisseren Van Gogh en Ayaan Hirsi Ali, een Somalische vluchteling die lid was van de Tweede Kamer voor de VVD, een korte film genaamd Submission, Part I. De film gaat over de islam en geweld tegen vrouwen.

In de film worden vrouwen getoond die transparante kleding dragen met verzen uit de Koran op hun lichaam geschreven. De film is in augustus 2004 voor het eerst in prime time op de Nederlandse televisie uitgezonden.

Aanval van Bouyeri op Van Gogh

De 26-jarige Bouyeri vermoordt Van Gogh in de vroege ochtend van 2 november 2004 voor het stadsdeelkantoor van Amsterdam-Oost. Dit terwijl Van Gogh naar zijn werk fietst. Bouyeri schiet Van Gogh acht keer met een pistool en verwondt ook twee omstanders.

Gewond rent Van Gogh naar de andere kant van de weg en valt op het fietspad op de grond. Bouyeri loopt vervolgens naar Van Gogh toe, die nog steeds op de grond ligt, en schiet hem nog een paar keer van dichtbij.

Bouyeri gebruikt vervolgens een groot mes om de keel van Van Gogh door te snijden en probeert hem te onthoofden. Hierna steekt hij het mes diep in de borst van Van Gogh, zo diep dat het zijn ruggenmerg raakt.

Vervolgens gebruikt hij een kleiner mes om een ​​brief van vijf pagina’s aan het lichaam van Van Gogh te bevestigen voordat hij vlucht. De brief bevat een waarschuwing aan Ayaan Hirsi Ali en verschillende Joodse organisaties.

Arrestatie van Bouyeri

Na een vuurgevecht ​​met de politie, waarbij hij gewond raakt door een schot in zijn been, wordt Bouyeri kort na het plegen ervan vlakbij de plaats van het misdrijf gearresteerd.

Bij zijn arrestatie heeft Bouyeri een afscheidsgedicht bij zich met de titel ‘In bloed gedoopt’. Het gedicht begint met de volgende regels:

Dit is dan mijn laatste woord…
Door kogels doorboord…
In bloed gedoopt…
Zoals ik had gehoopt

Mohammed Bouyeri

Veroordeling van Mohammed Bouyeri

Tijdens zijn ondervragingen maakt hij gebruik van zijn zwijgrecht. Bouyeri wordt later bijgestaan door advocaat Peter Plasman.

Bouyeri wordt acht weken voor forensisch-psychiatrisch onderzoek opgenomen in het Pieter Baan Centrum. Hij weigert medewerking aan dit onderzoek. Het Centrum concludeert dat hij volledig toerekeningsvatbaar is.

Op 11 november 2004 beschuldigde officier van justitie Leo de Wit Bouyeri van zes strafbare feiten:

• Moord Theo van Gogh.
• Poging tot moord (op een politieagent)
• Poging tot doodslag (van omstanders en politieagenten).
• Overtreding van de wet op wapenwet.
• Vermoeden van deelname aan een criminele organisatie met terroristische doeleinden.
• Samenzwering tot moord met terroristisch oogmerk tegen Van Gogh, vertegenwoordiger Ayaan Hirsi Ali en anderen.

Het proces tegen Bouyeri duurt twee dagen, op 11 en 12 juli 2005, in een zwaarbeveiligd gebouw in de Amsterdamse wijk Osdorp.

In een brief van 8 juli kondigt Bouyeri aan dat hij het proces niet vrijwillig zal bijwonen en dat hij de jurisdictie ervan niet aanvaardt.

De aanklager eist dat hij met geweld naar het gerechtsgebouw wordt vervoerd, wat de rechtbank toestaat. Bouyeri’s advocaten wonen het proces bij, maar stellen geen vragen en maken geen slotargumenten. Bouyeri verschijnt voor de rechtbank met een Koran onder zijn arm.

In opdracht van de Islam

Aan het eind van de tweede zittingsdag neemt Bouyeri toch het woord. Hij vertelt dat hij het niet uit haat Theo van Gogh heeft vermoord, maar omdat zijn geloof dit hem beveelt: ‘Ik heb me laten leiden door de wet die mij opdraagt om iedereen die Allah en de profeet beledigt zijn kop eraf te hakken.’

Ook zegt hij dat hij het weer zou doen en dat hij op de politieagenten heeft geschoten met de bedoeling hen te doden.

Tijdens het proces uit Bouyeri geen spijt van de moord die hij toegeeft te hebben gepleegd. Hij zegt tegen de moeder van Van Gogh: ‘Ik voel je pijn niet. Ik heb geen enkele sympathie voor je. Ik kan niet met je meevoelen omdat ik denk dat je een niet-gelovige bent.’ Bouyeri zei ook dat hij het opnieuw zou doen als hij de kans zou krijgen.

Bouyeri voert ook aan dat ‘in de strijd van de gelovigen tegen de ongelovigen geweld wordt goedgekeurd door de profeet Mohammed.’

De aanklager eist levenslange gevangenisstraf tegen Bouyeri en stelde: ‘De beklaagde verwerpt onze democratie. Hij wil zelfs onze democratie ten val brengen. Met geweld. Hij houdt vol. Tot op de dag van vandaag. Hij blijft volhardend bij zijn standpunten.’

Bouyeri veroordeeld tot levenslang

Op 26 juli 2005 wordt Bouyeri veroordeeld tot levenslang in de gevangenis, de zwaarste straf die de Nederlandse wet kent. In tegenstelling tot andere landen in Europa is een levenslange gevangenisstraf in Nederland ook werkelijk levenslang. Er is weinig kans op vervroegde vrijlating.

Afgezien van oorlogsmisdadigers is Bouyeri op dat moment pas de 28e persoon in Nederland die deze straf krijgt sinds 1945. Hij is ook de enige persoon die een levenslange gevangenisstraf krijgt voor een enkele moord zonder verzwarende omstandigheden.

Levenslange gevangenisstraffen worden eigenlijk alleen opgelegd bij gevallen van meervoudige moord, maar de Wet terroristische misdrijven die op 10 augustus 2004 van kracht werd, breidde deze straf uit tot leiders van terroristische organisaties.

Gevangenisstraffen van doorgaans meer dan vijftien jaar kunnen worden opgewaardeerd tot levenslange gevangenisstraf, zoals het geval was bij Bouyeri.

Bouyeri wordt vastgehouden in de EBI (Supermax)-faciliteit in de gevangenis van Nieuw Vosseveld. Daar ontmoet hij Ridouan Taghi met wie hij een hechte band ontwikkelt.

Vanwege deze relatie wordt Bouyeri overgebracht naar een andere gevangenis. Taghi en Bouyeri blijven elkaar in het Arabisch schrijven, waarbij hun geschriften voornamelijk uit koranverzen bestaan.

Mohammed Bouyeri: diverse

De Zuid-Afrikaanse kunstenaar Marlene Dumas tekende in 2005 een portret van Bouyeri dat in het Stedelijk Museum is tentoongesteld. In Leon de Winters roman Acts of Kindness uit 2012 spelen Bouyeri en Van Gogh de hoofdrol.

Film: 2/11 – Het Spel van de Wolf

Journalist Theodor Holman, één van Van Goghs beste vrienden, schrijft in 2014 een film genaamd 2/11 – Het Spel van de Wolf. Dit is eeen verwijzing naar de datum waarop Van Gogh is vermoord, 2 november.

Holman suggereert dat: ‘De CIA was in zekere zin verantwoordelijk voor de moord door druk uit te oefenen op de Nederlandse geheime dienst om de heer Bouyeri – die door de Nederlandse autoriteiten in de gaten werd gehouden – niet te arresteren en hem te gebruiken om een ​​grotere vis te pakken te krijgen die banden had met Al Qaida.’

De film gaat in première op het Nederlands Film Festival in oktober 2014 en is op 2 november 2014 vertoond op de nationale televisie. De titel verwijst naar Van Goghs film 06/05, waarin wordt gesuggereerd dat de moord op Pim Fortuyn is gefaciliteerd door de Nederlandse geheime dienst.

Bouyeri wil Jesse Remmers te pakken nemen

Bouyeri valt op 27 mei 2011 op de luchtplaats van de EBI medegedetineerde Jessy Remmers aan. Acht aanwezige cipiers kijken toe vanachter een glazen pui, maar durven niet in te grijpen. Dit zou blijken uit een recente uitspraak van de Raad voor Strafrechtstoepassingen Jeugdbescherming (RSJ) waar Vrij Nederland inzage in had.

Bouyeri bereidte zijn aanval zorgvuldig voor. Zo volgt hij, volgens Remmers bokstraining en leest hij boeken over vechtsporten. Ook draagt hij op de dag van de aanval bergschoenen.

Bron: ‘OM laat Mohammed B. na aanval ongemoeid’, 26 maart 2012, volkskrant.nl