Bende van Oss

Met de Bende van Oss wordt gerefereerd aan een roerige periode, waarbij criminelen uit Oss, tussen 1888 tot aan 1934 voor veel zware misdaden zorgden. Hieronder vielen 29 moorden, tientallen roofovervallen en inbraken en enkele honderden brandstichtingen op bestelling.

Als de margarinefabriek van Van den Bergh in 1891 sluit, ontstaat een economische dip en neemt de criminaliteit toe. Zo wordt op Palmzondag 1893 wachtmeester Geerard Hoekman vermoord. De commandant van de plaatselijke marechausseebrigade, een zeer rechtlijnige protestant uit Zeeland, wordt gehaat in het stadje met wat buigzamere katholieke mores. Na de moord op Hoekman krijgt Oss meer politie en marechaussee. Die versterking en een verbetering van de plaatselijke economie zorgen ervoor dat de rust terugkeerde.

Na 1929 gaat het hard achteruit met Oss. De economische crisis en het vertrek van margarinefabrikant Jurgens hakken er in. Alleen al het vertrek van deze fabriek zet zo’n zevenhonderd werknemers op straat. Een schatting is dat tussen 1924 en 1935 24 mensen om het leven komen door doodslag, poging tot moord en moord. Er worden 1100 delicten gepleegd door zo’n 1500 daders. En het bijzondere is: iedereen zwijgt. De slachtoffers durven niet te praten uit vrees voor represailles. Betrokkenen houden de kaken stijf op elkaar.

Middelpunt van deze criminaliteit zijn de families Van Berkom, De Bie en Hendriks (alias ‘de Soep’). Tot de belangrijke betrokkenen behoren Abraham Snabel, ook bekend als ‘Gerardus Gannef’, verzekeringsinspecteur en aanstichter van roofovervallen gepleegd door de bende. Bij het oprollen van de bende in 1934 worden ruim 160 mensen gearresteerd. Koningin Wilhelmina kwam voor deze actie persoonlijk de Koninklijke Marechaussee onderscheiden. Minister Carel Goseling (kabinet-Colijn IV) kwam in 1939 in opspraak door zijn optreden in de affaire-Oss.

Enkele moorden toegeschreven aan de Bende van Oss zijn onder andere:

26 maart 1893: Moord op wachtmeester van de marechaussee Geerard Hoekman.
27 december 1917: Moord op Marinus van Hees.
2 september 1925: Moord op mevr. van Nijs.
5 december 1925: Moord op Jan Hartogs (Jantje van Mas).
21 juni 1923: Moord op weduwe Haakmans te Hoensbroek.
10 augustus 1926: Doodslag op mevr. van Zantvoort en haar drie kinderen
11 december 1929: Moord op Gerardus van Galen.
9 november 1932: Moord op Johannes (Jan) Marinus Cornelus van der Pas.
9 augustus 1933: Moord op Gerrit de Bie.
15 of 16 mei 1934: Moord op Antonius Verhoeven.