Alle schilderijen van Vincent van Gogh 6: Auvers-sur-Oise

Huizen met rieten daken – Vincent van Gogh, woensdag 21 mei 1890

Te zien in: Hermitage Museum, Sint Petersburg
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Locatie: Rue de Gré, Chaponval
Afmetingen: 60 x 73 cm
JH 1984 F 750

Rieten huisjes en huizen – Vincent van Gogh, mei 1890

Van Gogh bracht de laatste maanden van zijn leven door in Auvers-sur-Oise, een klein stadje net ten noorden van Parijs, nadat hij in mei 1890 het gesticht in Saint-Rémy had verlaten.

Dit schilderij zou de studie zijn die hij vermeldt in zijn brief van 21 mei 1890 aan zijn broer Theo en vrouw Jo direct na aankomst in Auvers: ‘…toen ik je schreef had ik nog niets gedaan. Nu Ik heb een studie van oude rieten daken met een veld erwten in bloei en wat tarwe op de voorgrond, heuvelachtige achtergrond. Een studie waarvan ik denk dat je die leuk zult vinden.’

Hulsker gelooft dat het schilderij behoort tot een groep van ongeveer twintig werken die Vincent maakte onmiddellijk na zijn aankomst in Auvers, 20 mei, en de rest van de maand: ‘… we zien in dit schilderij meteen de felle kleuren die, over het algemeen gesproken, zijn kenmerkend voor de Auvers-periode en onderscheiden ze enigszins van de schilderijen die in Saint-Rémy zijn gemaakt – hoewel van een echte breuk met het verleden van de ene op de andere week natuurlijk geen sprake is.’

Thatched Cottages and Houses – Vincent van Gogh, May 21, 1890

Kastanjeboom in bloei – Vincent van Gogh, donderdag 22 mei 1890

Te zien in: Kröller-Müller Museum, Otterlo
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Locatie: Nabij 25 rue Générald de Gaulle
Afmetingen: 63 x 50,5 cm
JH1991 | F752

Kastanjeboom in bloei – Vincent van Gogh, mei 1890

In Kastanjeboom in bloei experimenteert Van Gogh met diverse penseelstreken. Hij gebruikt platte penseelstreken om het groen van de bomen weer te geven, terwijl hij met korte, rechte, donkerblauwe penseelstreken structuur aan het bladerdek geeft.

Op bepaalde witte, taps toelopende randen plaatst hij dikke, donkerblauwe contouren die de bloesems als een soort zadeldak omringen.

Niet geverfd

De lucht schildert hij met overlappende zigzagstreken, een zachtere versie van de scherpe lijnen in de boom. Daarentegen bestaat de struik aan de rechterkant uit gebogen penseelstreken, en de blauwe schaduw op de voorgrond wordt snel aangebracht met losse streken. Het onderste deel van het doek laat hij ongeverfd.

Chestnut Tree in Blossom – Vincent van Gogh, May 22, 1890

Het huis van Père Eloi – Vincent van Gogh, vrijdag 23 mei 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Locatie: 20 rue Carnot, huis van de familie Romaru
Afmetingen: 51 x 58 cm
JH 2002, F 794

Het huis van Père Eloi – Vincent van Gogh, mei 1890

The House of Père Eloi – Vincent van Gogh, May 23, 1890

Tot bloei komende Kastanjetakken – Vincent van Gogh, mei 1890

Te zien in: Foundation E.G. Bührle, Zürich
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 72 x 91 cm

Tot bloei komende Kastanjetakken – Vincent van Gogh, mei 1890

Blossoming Chestnut Branches – Vincent van Gogh, May 1890

De barmhartige Samaritaan, naar Delacroix – Vincent van Gogh, mei 1890

Le Bon Samaritain (d’après Delacroix)

Te zien in: Kröller-Müller Museum, Otterlo
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Saint-Rémy
Materiaal: olieverf op doek
Afmetingen: 73 x 60 cm
JH1974 | F633

De barmharige Samaritaan (naar Delacroix) – Vincent van Gogh, mei 1890

Vincent van Gogh zit nog opgesloten in de inrichting, maar hij voelt dat zijn dagen daar ten einde lopen. Hij verlangt naar buiten, naar de lucht van Parijs, naar zijn broer Theo, en vooral naar een nieuw begin in Auvers. Toch grijpt hij in deze laatste weken nog terug naar zijn oude meester: Eugène Delacroix.

Op zijn werktafel ligt geen levendig Provençaals landschap, maar een gravure. Een ruiter en een man die zwoegend een bewusteloze figuur optilt: de parabel van de barmhartige Samaritaan. Delacroix heeft dit tafereel ooit in grootse, bijna theatrale gebaren vastgelegd. Vincent neemt de uitdaging aan en schildert er zijn eigen versie van.

Een gewonde man

De scène is bijbels bekend: een gewonde man ligt langs de weg, genegeerd door een priester en een Leviet. Alleen de vreemdeling, de Samaritaan, buigt zich over hem heen, tilt hem met moeite op zijn paard. Het is het beeld van compassie in zijn puurste vorm. Voor Van Gogh is dit geen vrome illustratie. Het is een worsteling, een gevecht met de zwaarte van het menselijk bestaan. De gewonde is loodzwaar, de Samaritaan zwoegt, het paard wringt zich in bochten. Alles ademt inspanning en medemenselijkheid.

Le Bon Samaritain (1849) – Eugène

Bij Delacroix overheerst het dramatische clair-obscur, de warme gloed van rood en bruin. Bij Van Gogh is het heel anders: hij duwt zijn penseel haast in de verf, heftige slagen, snelle streken. Hij kiest felle kleuren, veel sterker en contrastrijker. Waar Delacroix klassieke verhevenheid toont, legt Vincent het accent op ruwheid en directheid – de rauwe werkelijkheid van helpen, met alle kracht die je hebt.

Waarom kiest hij juist dit onderwerp, nu? In zijn brieven noemt hij het werk een oefening, een manier om te leren van de grote meesters. Maar er zit meer achter. Hij voelt zich in die tijd zelf de gewonde man langs de weg: ziek, vermoeid, gekweld door stemmen en angsten. Tegelijk ziet hij in de Samaritaan een ideaal – de medemens die ondanks alles helpt en draagt. Het is bijna een schilderij over zichzelf én over Theo, die hem steeds weer opvangt.

De Franse titel klinkt eenvoudig en vertrouwd: Le Bon Samaritain (d’après Delacroix). Maar achter die titel schuilt een diepe echo van Vincents bestaan. Het doek is geen illustratie van een bijbelverhaal, maar een zelfportret in vermomming: een getuigenis van strijd, compassie en hoop.

The Good Samaritan- after Delacroix – Vincent van Gogh May 1890

De tuin van dokter Gachet in Auvers – Vincent van Gogh, mei 1890

Te zien in: Musée d’Orsay, Paris
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73 x 51,5 cm

De tuin van dokter Gachet in Auvers – Vincent van Gogh, mei 1890

Doctor Gachet’s Garden in Auvers – Vincent van Gogh, May 1890

Huizen in Auvers – Vincent van Gogh, mei 1890

Te zien in: Museum of Fine Arts, Boston
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 72 x 60,5 cm

Huizen in Auvers – Vincent van Gogh, mei 1890

Houses in Auvers – Vincent van Gogh, May 1890

Het huis van Père Pilon – Vincent van Gogh, mei 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 49 x 70 cm
JH 1995, F 791

Het huis van Père Pilon – Vincent van Gogh, mei 1890

The House of Père Pilon – Vincent van Gogh, May 1890

Kastanjeboom in bloei – Vincent van Gogh, mei 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 70 x 58 cm
JH 1992, F 751

Kastanjeboom in bloei – Vincent van Gogh, mei 1890

Chestnut Tree in Blossom – Vincent van Gogh, May 1890

Dorpsstraat en trappen in Auvers met twee figuren – Vincent van Gogh, mei – juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 20,5 x 26 cm
JH 2110, F 796

Dorpsstraat en trappen in Auvers met twee figuren – Vincent van Gogh, mei – juni 1890

Village Street and Steps in Auvers with Two Figures – Vincent van Gogh, May – June 1890

Dorpsstraat en trappen in Auvers met figuren – Vincent van Gogh, mei 1890

Te zien in: Saint Louis Art Museum, St. Louis
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 49,8 x 70,1 cm
JH 2111, F 795

Dorpsstraat en trappen in Auvers met figuren – Vincent van Gogh, mei 1890

Village Street and Steps in Auvers with Figures – Vincent van Gogh, May 1890

Landschap met brug over de Oise – Vincent van Gogh, mei 1890

Te zien in: Tate, London
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise

Landschap met brug over de Oise – Vincent van Gogh, mei 1890

Gezicht op Vessenots nabij Auvers – Vincent van Gogh, mei 1890

Les Vessenots à Auvers

Te zien in: Thyssen-Bornemisza Museum, Madrid
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 55 x 65 cm
JH2003 | F797

Gezicht op Vessenots nabij Auvers – Vincent van Gogh, mei 1890

Dit landschap van Les Vessenots, aan de rand van Auvers, toont een groep oude boerenhuisjes net onder een verhoogde horizon. Daaronder strekken de korenvelden zich uit tot aan de onderzijde van het doek, slechts onderbroken door enkele wiegende bomen. Het beperkte kleurengamma, vooral heldere groenen en gelen en de nerveuze, gejaagde penseelstreken in een golvend, repetitief ritme zijn kenmerkend voor Van Goghs werk in zijn laatste periode.

In de weken voor zijn dood schildert Van Gogh een groot aantal landschappen, altijd in de open lucht. Hij wordt heen en weer geslingerd door tegenstrijdige stemmingen: de weidse, vruchtbare akkers geven hem een gevoel van vrijheid, maar versterken tegelijk de melancholie en eenzaamheid die hem uiteindelijk tot zelfmoord drijven.

Hoewel zijn verblijf in Auvers nauwelijks twee maanden duurt, is het buitengewoon productief. In de laatste weken van zijn leven schildert Vincent enkele portretten en talloze landschappen, waaronder Les Vessenots, het deel van Auvers waar dokter Gachet – de eerste eigenaar van het doek – woont.

Zoals in meerdere schilderijen uit deze laatste periode combineert Van Gogh een compositie met een hoge horizon, een groep oude boerenwoningen (soms met rieten daken), uitgestrekte graanvelden en enkele bewegende bomen. Daarbij gebruikt hij een beperkt palet van lichtende groenen en gelen, en past hij nerveuze, onrustige penseelstreken toe in een golvend, herhalend patroon.

Zoals Guillermo Solana opmerkt in zijn studie over Van Goghs laatste periode, onderscheidt juist die hoge horizon de Auvers-landschappen van voorlopers als Daubigny en George Michel, én van de zeventiende-eeuwse Hollandse traditie. Tegelijk vormt het “een algemeen kenmerk van de vooruitstrevende landschapschilderkunst in de tweede helft van de negentiende eeuw.”

Vrijheid, melancholie en eenzaamheid

Hoewel Van Gogh naar de natuur schildert, met het onderwerp recht voor zich, toont hij altijd een volstrekt persoonlijke visie: een verbeelding van zijn indrukken. De vruchtbare weiden rond Auvers roepen bij hem tegenstrijdige gevoelens op. De vrijheid die de wijde velden inboezemen staat in scherp contrast met de melancholie en de eenzaamheid die zij eveneens oproepen.

Het is in een van die korenvelden – die hij meermaals schildert in die laatste weken – dat hij, verteerd door tegenstrijdige emoties en opnieuw overvallen door zijn diepe depressie, op de ochtend van 27 juli 1890 een einde maakt aan zijn leven door zichzelf neer te schieten. Hij sterft, gekweld en eenzaam, al blijft er, zoals blijkt uit de laatste brief aan zijn broer, tot het einde een sprankje hoop in zijn werk: “de waarheid is dat we alleen onze schilderijen kunnen laten spreken.”

View of Vessenots Near Auvers – Vincent van Gogh, May 1890

Oude wijngaard met boerin – Vincent van Gogh, 25 mei 1890

Un vieux vignoble avec une paysanne

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Materiaal: potlood, penseel in olieverf en waterverf, op papier
Afmetingen: 44 × 54 cm
JH1985 | F1624

Oude wijngaard met boerin – Vincent van Gogh, 25 mei 1890

Aankomst in Auvers: hoop en plannen

Op 20 mei 1890 arriveert Vincent van Gogh in Auvers-sur-Oise, een dorp ten noorden van Parijs waar hij de laatste weken van zijn leven zal doorbrengen. Hij verblijft er in Auberge Ravoux en wordt medisch begeleid door dokter Paul Gachet. Al vijf dagen later, op 25 mei, schrijft hij een uitgebreide brief aan zijn broer Theo en diens vrouw Jo.

Daarin meldt hij dat hij een tekening van een oude wijngaard met een boerin heeft gemaakt en dat hij van plan is een groot doek op formaat nr. 30 te schilderen: “je le mettrai sur une grande toile”. Van dat schilderij is geen enkel spoor teruggevonden, maar het huis en de tuin uit de tekening keren terug in een ander werk: Het huis van Père Éloi. In dezelfde brief klinkt zijn ambitie om direct na aankomst in Auvers productief te zijn:

Ik heb al een tekening gemaakt van een oude wijngaard met een boerin die ik op een groot doek zal zetten. Het lijkt me dat ik hier heel wat werk kan doen.

Kleur, contrast en de invloed van Delacroix

De tekening is bijzonder door de techniek: Van Gogh begint in potlood en werkt vervolgens met verdunde olieverf en waterverf. Het resultaat is een rijke schakering in vooral paarse tinten. In een eerdere brief uit mei schrijft hij dat hij sinds zijn terugkeer uit het zuiden “overal viooltjes ziet”, een observatie die direct zijn kleurkeuze beïnvloedt.

Een rood dak vormt een krachtig contrasterend accent. Dat contrast – rood tegen groen of paars – is een kleurtheorie die hij al in Parijs leerde kennen via Eugène Delacroix, en die hij later ook toepaste in enkele stillevens in Saint-Rémy. Het laat zien hoe Van Gogh, zelfs in een snelle tekening, experimenteert met kleurharmonie en expressieve tegenstellingen.

Een zeldzaam uitgewerkte tekening

In de laatste maanden van zijn leven richt Van Gogh zich bijna uitsluitend op schilderen. Toch maakt hij nog enkele grote, uitgewerkte tekeningen, waaronder deze Oude wijngaard met boerin. De voorstelling ademt dezelfde energie als zijn late schilderijen: golvende lijnen geven ritme aan het landschap, alsof de aarde zelf beweegt. De blauwe tinten domineren, terwijl enkele daken rood zijn gekleurd – inmiddels verkleurd tot bruin.

Opvallend is dat hij grote delen van het papier onbedekt laat. Het wit speelt een actieve rol, waardoor licht en lucht rechtstreeks deel uitmaken van de compositie. Het geeft de voorstelling een fris, haast vibrerend karakter.

Tegenstrijdige gevoelens in de wijngaard

De wijngaard van Auvers is meer dan een onderwerp: het is een weerspiegeling van Van Goghs gemoedstoestand. In dezelfde brief van 25 mei schrijft hij over de velden rond het dorp: “De uitgestrektheid van het landschap is prachtig, hier voel ik me werkelijk op mijn gemak, maar tegelijk kan het ook een gevoel van eenzaamheid geven.” Die tegenstrijdige gevoelens keren terug in Oude wijngaard met boerin: de vrijheid van het open landschap staat tegenover de melancholie van de eenzame boerin die tussen de wijnstokken werkt.

Een verloren schilderij, een blijvende tekening

Dat het aangekondigde grote doek van formaat nr. 30 ontbreekt, maakt deze tekening des te belangrijker. Ze documenteert een moment van overgang: Van Gogh arriveert vol plannen en energie, werkt direct buiten in het veld en zet zijn ideeën eerst in een tekening neer, met de bedoeling ze later op groter formaat uit te werken. Hoewel dat schilderij verloren is gegaan, blijft de tekening een tastbaar bewijs van zijn creatieve zoektocht.

Slot: hoop in de laatste weken

Oude wijngaard met boerin behoort tot de zeldzame tekeningen uit Van Goghs laatste maanden. Ze toont hoe hij, ondanks zijn psychische worstelingen, intens blijft experimenteren met kleur, ritme en expressie. In een van zijn laatste brieven schrijft hij: “Het enige wat wij kunnen doen, is onze schilderijen laten spreken.”

Old Vineyard with Peasant Woman – Vincent van Gogh, May, 25th 1890

Landschap met huisjes – Vincent van Gogh, mei 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 44 x 54,4 cm
JH 1986, F 1640r

Landschap met huisjes – Vincent van Gogh, mei 1890

Landscape with Cottages Waterverf – Vincent van Gogh, May 1890

Boerderij met twee figuren – Vincent van Gogh, mei – juni 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 38 x 45 cm
JH 2017, F 806

Boerderij met twee figuren – Vincent van Gogh, mei – juni 1890

Farmhouse with Two Figures – Vincent van Gogh, May – June 1890

Zicht op Auvers – Vincent van Gogh, mei – juni 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 52 cm
JH 2004, F 799

Zicht op Auvers – Vincent van Gogh, mei – juni 1890

View of Auvers – Vincent van Gogh, May – June 1890

Kreupelhout met twee figuren – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Cincinnati Art Museum
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 100,5 cm
JH 2041, F 773

Kreupelhout met twee figuren – Vincent van Gogh, juni 1890

Undergrowth with Two Figures – Vincent van Gogh, June 189

Portret van Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Cleveland Museum of Art
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 52 x 52 cm

Portret van Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, juni 1890

De twaalfjarige Adeline Ravoux was de dochter van Arthur-Gustave Ravoux. Van Gogh Logeerde in zijn herberg de herberg in Auvers-sur-Oise. Later schreef ze een memoires over Van Goghs verblijf bij hen.

Adeline is getuige van de terugkeer van Van Gogh naar de herberg na het dodelijke incident waarbij hij zichzelf neerschoot: ‘Vincent liep gebogen, zijn buik vasthoudend, opnieuw zijn gewoonte overdrijvend om de ene schouder hoger te houden dan de andere. Moeder vroeg hem: “M. Vincent, we waren angstig, we zijn blij je te zien terugkeren; heb je een probleem gehad?’

Hij antwoordde met pijn in zijn stem: ‘Nee, maar ik heb…’ hij maakte zijn zin niet af, stak de gang over, nam de trap en klom naar zijn slaapkamer. Ik was getuige van deze scène. Vincent maakte op ons zo’n vreemde indruk dat vader opstond en naar de trap ging om te kijken of hij iets kon horen.

Portrait of Adeline Ravoux- Vincent van Gogh, Juni 1890

Witte Huis bij Nacht – Vincent van Gogh, 16 juni 1890

Te zien in: Hermitage Museum, Sint Petersburg
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Materiaal: olieverfschilderij op canvas

Witte Huis bij Nacht – Vincent van Gogh, juni 1890

Witte Huis bij Nacht is gemaakt op 16 juni 1890 in het kleine stadje Auvers-sur-Oise, zes weken voor zijn dood.

Volgens het Hermitage Museum drukt het schilderij ‘de grote psychologische spanning uit waaronder Van Gogh zich bevond’.

Twee van de ramen, beschouwd als de ‘ogen’ van een huis, zijn weergegeven met ‘alarmerende’ rode spatten, terwijl de ster, een teken van het lot, wordt gezien als een symbool van Van Goghs angst.

Aangenomen wordt dat Van Gogh het Witte Huis ’s nachts rond 20.00 uur schilderde vanwege de positie van de ‘ster’ op het schilderij.

De astronomen Donald Olson en Russell Doescher van de Texas State University-San Marcos berekenden dat de ster op het schilderij Venus moet zijn die in juni 1890 helder aan de avondhemel stond.

Het huis is hetzelfde als afgebeeld in Bloeiende kastanjebomen uit mei 1890.

Het schilderij heeft een roerige geschiedenis. Het is in de jaren twintig verschillende keren in Zwitserland tentoongesteld, maar verdween eind jaren twintig in de privécollectie van de Duitse industrieel Otto Krebs. Nazi’s droegen ertoe bij dat de toch al publiciteitsschuwe Krebs zijn collectie geheim hield.

Het schilderij, vermoedelijk verloren gegaan na de Tweede Wereldoorlog, kwijnde vijftig jaar weg in de archieven van de Hermitage voordat het in 1995 weer opdook als onderdeel van een tentoonstelling met kunstwerken die aan het einde van de oorlog door de Sovjets waren geplunderd.

Drie andere van Gogh’s uit de collectie van Kreb werden ook getoond: Landschap met ploeger, Boerenpaar gaat werken, na Millet en Portret van Madame Trabuc.

White House at Night – Vincent van Gogh, June 16th 1890

De kleine Arlesienne – Vincent van Gogh, juni 1890

La petite Arlésienne

Te zien in: Kröller-Müller Museum, Otterlo
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Materiaal: olieverf op doek
Afmetingen: 51 x 49 cm
JH2056 | F518

De kleine Arlesienne – Vincent van Gogh, juni 1890

In Auvers-sur-Oise, tussen de velden, de boomgaarden en de stille straatjes zoekt Vincent naar rust, maar hij blijft maar werken. Op een dag neemt hij een schets van Paul Gauguin ter hand, een herinnering aan Arles en vertaalt die met zijn eigen penseel in kleur en lijn.

Voor hem zit La petite Arlésienne, een jong meisje uit de Provence, in gedachten verzonken aan een tafel. Het gezicht zacht, bijna dromerig, de houding ingetogen. Hij legt haar niet vast in de felle kleuren van de Zuid-Franse zon, maar in de breekbare tinten die zijn latere werk kenmerken: paars, blauw, warme accenten van rood en oker. Het is niet zozeer een portret van een individu, maar van een wereld die hij achter zich heeft gelaten.

In de kleine Arlésienne zit ook iets van Van Gogh zelf: de hunkering naar eenvoud, naar een bestaan dat niet door onrust wordt verscheurd. Tegelijkertijd spiegelt het schilderij zijn eenzaamheid. Het meisje kijkt weg, verdiept in haar eigen gedachten, onbereikbaar. Zo wordt het doek méér dan een portret. Het is een echo van vriendschap en verlies, van Gauguin en Arles, van de dromen die hij ooit koesterde.

The Little Arlesienne – Vincent van Gogh, June 1890

Marguerite Gachet aan de piano – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Kunstmuseum Basel
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise

Marguerite Gachet aan de piano – Vincent van Gogh, juni 1890

Veld met klaprozen – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Kunstmuseum Den Haag, The Hague
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73 x 91,5 cm
JH 2027, F 636

Veld met klaprozen – Vincent van Gogh, juni 1889

Field with Poppies – Vincent van Gogh, June 1889

Marguerite Gachet in de tuin – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Musée d’Orsay, Parijs
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 46 x 55 cm
JH 2005, F 756

Marguerite Gachet in de tuin – Vincent van Gogh, juni 1890

Marguerite Gachet in the Garden – Vincent van Gogh, June 1889

Stilleven: Japanse vaas met rozen en anemonen – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Musée d’Orsay, Parijs
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 51 x 51 cm
JH 2045, F 764

Stilleven: Japanse vaas met rozen en anemonen – Vincent van Gogh, juni 1890

Still Life: Japanese Vase with Roses and Anemones – Vincent van Gogh, June 1889

Twee kinderen – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: D.C.: Collection Joseph Albritton
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 51,5 x 46,5 cm

Twee kinderen – Vincent van Gogh, juni 1890

Two Kids

Twee kinderen – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: D.C.: Collection Joseph Albritton
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 51,2 x 51 cm

Twee kinderen – Vincent van Gogh, juni 1890

Two Kids – Vincent van Gogh, June 1890

Portret van dr. Gachet – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Musée d’Orsay, Paris
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 68 x 57 cm
JH 2014, F 754

Portret van dr. Gachet – Vincent van Gogh, juni 1890

Portrait of Dr. Gachet – Vincent van Gogh, June 1890

Huisjes met rieten daken in Cordeville – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Musée d’Orsay, Paris
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afemtingen: 72 x 91 cm
JH 1987, F 792

Huisjes met rieten daken in Cordeville – Vincent van Gogh, juni 189

Thatched Cottages at Cordeville – Vincent van Gogh, June 1890

De kerk van Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

L’Église d’Auvers-sur-Oise

Te zien in: Musée d’Orsay, Paris
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 94 x 74 cm
JH 2006, F 789

De kerk van Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Dit schilderij, net als andere werken uit dezelfde periode, laat duidelijk zien hoe Van Gogh’s stijl vooruitloopt op het expressionisme. Hier is de vervorming van de werkelijkheid onmiskenbaar: het ontbreken van een klassieke perspectiefopbouw en de vrije vormen kondigen zowel het fauvisme als het latere expressionisme aan. Van Gogh neemt afstand van het impressionisme en zoekt zijn eigen, intensere weg.

We zien de Notre-Dame-de-l’Assomption in Auvers-sur-Oise, een kerk uit de 13e eeuw met overwegend gotische lijnen, maar ook romaanse elementen zoals een kleine absis. Van Gogh vangt het gebouw in krachtige contrasten, geïnspireerd door Japanse prentkunst: felle kleuren, dikke verfstreken (empâtement) en scherpe overgangen.

Notre-Dame-de-l’Assomption in Auvers-sur-Oise in Van Gogh’s tijd

Drie momenten van de dag komen samen

Het verdwijnpunt is volledig afgesloten door het massieve kerkgebouw. Van onderaf gezien lijkt het imposant en zwaar, terwijl het kleine figuurtje op de voorgrond juist van bovenaf wordt weergegeven. Er zit een vreemd spel van licht in het doek: de lucht heeft de donkere diepte van de nacht, de grond baadt in helder daglicht. De kerk werpt een schaduw als in de late middag, terwijl de vrouw op de voorgrond er helemaal geen heeft. Het lijkt alsof drie momenten van de dag samenkomen: de middag in de voorgrond, de namiddag op de kerk, en de nacht in de hemel.

Van Gogh’s penseel maakt het landschap levendig en bewegelijk. Het figuurtje van de vrouw, snel en schetsmatig geschilderd, staat daarentegen stil en onwrikbaar. De golvende lijnen en vloeiende penseelstreken laten het gebouw bijna dansen; het dak buigt, de muren lijken te ademen. In de lucht draaien hoekige penseelstreken en geven zo een onrustige sfeer. De dikke verflaag versterkt dit gevoel van beweging, in scherp contrast met de sierlijke draaipatronen van de Japanse houtsneden waar Van Gogh zo van houdt.

The Church at Auvers – Vincent van Gogh, June 1890

Meisje in het wit – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: National Gallery of Art, Washington, D.C.
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 66,7 x 45,8 cm
JH 2055, F 788

Half juni schrijft Vincent aan Gauguin: ‘Ik probeer tarwestudies te doen… niets anders dan korenaren met groenblauwe stengels, lange bladeren als groene linten doorschoten met roze, oren die net geel worden, omzoomd met het bleekroze van de stoffige bloem – een roze winde aan de onderkant rond een stengel gedraaid. Daaroverheen, tegen een levendige maar rustige achtergrond, zou ik graag wat portretten willen schilderen.’

Sterker nog, twee schilderijen tonen dezelfde jonge vrouw: ‘…een boerin, grote gele hoed met een knoop van hemelsblauwe linten…’

Girl in White – Vincent van Gogh, June 1890

Tot bloei komende Acacia-takken – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Nationalmuseum, Stockholm
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 32,5 x 24 cm
JH 2015, F 821

Tot bloei komende Acacia-takken – Vincent van Gogh, juni 1890

Blossoming Acacia Branches – Vincent van Gogh, June 1890

Roze rozen – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 32 x 40,5 cm
JH 2009, F 595

Roze rozen – Vincent van Gogh, juni 1890

Pink Roses – Vincent van Gogh, June 1890

Tarwevelden bij Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Österreichische Galerie Belvedere, Vienna
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 101,1 cm
JH 2038, F 775

Tarwevelden bij Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Wheat Fields near Auvers – Vincent van Gogh, June 1890

Stilleven: Vaas met bloem en distels – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Pola Museum of Art, Hakone
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afemtingen: 41 x 34 cm
JH 2044, F 599

Stilleven: Vaas met bloem en distels – Vincent van Gogh, juni 1890

Still Life: Vase with Flower and Thistles – Vincent van Gogh, June 1890

De kleine stroom – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afemtingen: 25,5 x 40 cm
JH 2022, F 740

De kleine stroom – Vincent van Gogh, juni 1890

The Little Stream – Vincent van Gogh, June 1890

Jonge Man met Korenbloem – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 39 x 30,5 cm
JH 2050, F 787

Jonge Man met Korenbloem – Vincent van Gogh, juni 1890

Young Man with Cornflower – Vincent van Gogh, June 1890

Stilleven: glas met anjers – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 41 x 32 cm
JH 2043, F 598

Stilleven: glas met anjers – Vincent van Gogh, juni 1890

Still Life: Glass with Carnations – Vincent van Gogh, June 1890

Stilleven: glas met wilde bloemen – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 41 x 34 cm
JH 2033, F 589

Stilleven: glas met wilde bloemen – Vincent van Gogh, juni 1890

Still Life: Glass with Wild Flowers – Vincent van Gogh, June 1890

Kind met sinasappl – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 51 cm
JH 2057, F 785

Kind met sinasappl – Vincent van Gogh, juni 1890

Child with Orange – Vincent van Gogh, June 1890

Twee kinderen – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise

Stilleven: rode klaprozen en madeliefjes – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afemtingen: 65 x 50 cm
JH 2032, F 280

Stilleven: rode klaprozen en madeliefjes – Vincent van Gogh, juni 1890

Still Life: Red Poppies and Daisies – Vincent van Gogh, June 1890

Wilde bloemen en distels in een vaas – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 67 x 47 cm
JH 2030, F 763

Wilde bloemen en distels in een vaas – Vincent van Gogh, juni 1890

Wild Flowers and Thistles in a Vase – Vincent van Gogh, June 1890

Portret van Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 67 x 55 cm
JH 2035, F 768

Portret van Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, juni 1890

Portrait of Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, June 1890

Portret van dr. Gachet – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afemtingen: 67 x 56 cm
JH 2007, F 753

Portret van dr. Gachet – Vincent van Gogh, juni 1890

Portrait of Dr. Gachet – Vincent van Gogh, June 1890

Portret van Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73,7 x 54,7 cm
JH 2037, F 769

Portret van Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, juni 1890

Portrait of Adeline Ravoux – Vincent van Gogh, June 1890

Boerin tegen een achtergrond van tarwe – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 92 x 73 cm
JH 2053 F 774

Boerin tegen een achtergrond van tarwe – Vincent van Gogh, juni 1890

Peasant Woman Against a Background of Wheat – Vincent van Gogh, June 1890

Tuin in Auvers – Vincent van Gogh, juni – juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 64 x 80 cm
JH 2107, F 814

Tuin in Auvers – Vincent van Gogh, juni – juli 1890

Garden in Auvers – Vincent van Gogh, June – July 1890

Huisjes met rieten daken in Jorgus – Vincent van Gogh, juni 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 33 x 40,5 cm
JH 2016, F 758

Huisjes met rieten daken in Jorgus – Vincent van Gogh, juni 1890

Thatched Cottages in Jorgus – Vincent van Gogh, June 1890

Landschap met een koets en een trein – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Pushkin Museum, Moscow
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 72 x 90 cm
JH 2019, F 760

Landschap met een koets en een trein – Vincent van Gogh, juni 1890

Landscape with a Carriage and a Train – Vincent van Gogh, June 1890

Wijngaarden met uitzicht op Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Saint Louis Art Museum, St. Louis
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 64,2 x 79,5 cm
JH 2020 F 762

Wijngaarden met uitzicht op Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Vineyards with a View of Auvers – Vincent van Gogh, June 1890

Korenveld in Auvers met het Witte Huis – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: The Phillips Collection, Washington D.C.
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 48,6 x 83,2 cm
JH 2018 F 804

Korenveld in Auvers met het Witte Huis – Vincent van Gogh, juni 1890

Wheat Field at Auvers with White House – Vincent van Gogh, June 1890

Huizen in Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Toledo Museum of Art
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 60,6 x 73 cm
JH 1988, F 759

Huizen in Auvers – Vincent van Gogh, juni 1890

Houses at Auvers – Vincent van Gogh, June 1890

Stilleven: Vaas met rozenmallows – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afemtingen: 42 x 29 cm
JH 2046, F 764a

Stilleven: Vaas met rozenmallows – Vincent van Gogh, juni 1890

Still Life: Vase with Rose-Mallows- Vincent van Gogh, June 1890

Landschap met het kasteel van Auvers bij zonsondergang – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 101 cm
JH 2040, F 770

Landschap met het kasteel van Auvers bij zonsondergang – Vincent van Gogh, juni 1890

Landscape with the Chateau of Auvers at Sunset – Vincent van Gogh, June 1890

Daubigny’s tuin – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise

De tuin van Daubigny – Vincent van Gogh, juli 1890

Van Gogh begon met een kleine studie van een gedeelte van de tuin. Vervolgens werkte hij aan twee dubbelvierkante schilderijen van de volledig ommuurde tuin. De schilderijen zijn gemaakt in Auvers tussen mei en juli 1890.

Van Gogh had grote bewondering voor Charles-François Daubigny, een Franse landschapskunstenaar verbonden aan de school van Barbizon die rivier- en kusttaferelen in de open lucht schilderde. Daubigny werd in 1817 in Parijs geboren en verhuisde in 1860 naar Auvers-sur-Oise.

Toen Van Gogh naar Auvers kwam, bewoonde de weduwe van Daubigny nog steeds hun huis. Hij schilderde de tuin van Daubigny drie keer: twee keer met de hele omsloten tuin op dubbel vierkant doek en een eerdere studie van een deel van de tuin.

In het Van Gogh Museum is eerst een gedeelte van de binnentuin onderzocht. Hij maakte er voor Theo een schetsje van, met een beschrijving: “Op de voorgrond groen en roze gras… In het midden een rozenstruik, rechts een poortje… [en] een rij gele linden. Het huis zelf is op de achtergrond roze met een dak van blauwachtige tegels.”

Schoven tarwe – Vincent van Gogh, juni 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 64,5 x 48,5 cm
JH 2034, F 767

Schoven tarwe – Vincent van Gogh, juni 1890

Ears of Wheat – Vincent van Gogh, June 1890

Tarwevelden in Auvers onder bewolkte hemel – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Carnegie Museum of Art, Pittsburgh
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73 x 92 cm

Tarwevelden in Auvers onder bewolkte hemel – Vincent van Gogh, juli 1890

Wheat Fields at Auvers under Clouded Sky – Vincent van Gogh, July 1890

Schoven van tarwe – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Dallas Museum of Art
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50,5 x 101 cm
JH 2125, F 771

Schoven van tarwe – Vincent van Gogh, juli 1890

Sheaves of Wheat – Vincent van Gogh, July 1890

Oever van de Oise in Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Detroit Institute of Arts
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73,3 x 93,6 cm

Oever van de Oise in Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

Bank of the Oise at Auvers – Vincent van Gogh, July 1890

Hooibergen onder een regenachtige hemel – Vincent van Gogh, juli 1890

Meules de foin sous un ciel pluvieux

Te zien in: Kröller-Müller Museum, Otterlo
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Materiaal: olieverf op doek
Afmetingen: 64 x 52,5 cm
JH2121 | F563

Hooibergen onder een regenachtige hemel – Vincent van Gogh, juli 1890

De zomer van 1890 in Auvers-sur-Oise is nat en broeierig. Het graan staat hoog, de boeren hebben hun hooibergen opgestapeld, en telkens rolt er een bui over het dal. Voor Vincent van Gogh is dit landschap een onuitputtelijke bron. Hij schrijft aan zijn broer Theo over “uitgestrekte korenvelden na de regen”, een horizon die zo ver reikt als de zee. Het zijn geen woorden van iemand die zomaar wat rondwandelt: hij zuigt de kleuren, de geuren, de luchten in zich op.

In die weken schildert hij Hooibergen onder een regenachtige hemel. Het is een eenvoudig tafereel, haast banaal: een paar hooischelven op een veld. Maar kijk goed, en je ziet de regen. De hemel is zwaar, vol neerstrijkende penseelstreken die als schuine lijnen naar beneden vallen. De hooibergen zelf glanzen nog na, in oker en geel, alsof het vocht er nog op ligt.

In zijn brieven klinkt hoe hij de regen niet alleen schildert, maar ook voelt. Hij schrijft hoe “het lijden soms zo groot is dat het de hele horizon vult alsof het een hopeloze overstroming is.” Toch kijkt hij, steeds opnieuw, naar dat korenveld na de regen. Het is zijn manier om de overmacht van verdriet te bezweren. Waar woorden tekortschieten, daar moet het penseel spreken.

Hooibergen onder een regenachtige hemel is meer dan een landschap. Het is een zelfportret, zonder gezicht. Het veld en de hemel weerspiegelen zijn gemoedstoestand: intens, onrustig, maar ook vol hunkering naar stilte. De boer kan na de bui weer verder met zijn werk, maar de schilder weet dat dit zijn laatste weken zijn. Binnen enkele dagen zal Van Gogh sterven.

Een zijpad – hooibergen en regen in de schilderkunst

Hooibergen hebben altijd een bijzondere plek in de Europese schilderkunst. Voor boeren stonden ze symbool voor overvloed, voor de belofte dat de winter overleefd zou worden. Claude Monet maakte er een hele reeks van, in wisselend licht en onder verschillende seizoenen; bij hem ging het om de dans van kleur en atmosfeer. Bij Van Gogh echter krijgen ze een ander gewicht: de hooiberg wordt een ankerpunt onder een hemel die dreigt uiteen te scheuren.

Ook de regen heeft een dubbele betekenis. In de Japanse prenten die Van Gogh bewonderde, bijvoorbeeld die van Hiroshige, vallen de regenslierten vaak als ritmische lijnen naar beneden, precies zo schildert hij hier de hemel. Maar waar bij Hiroshige regen een natuurlijk ritme is, bijna meditatief, daar wordt het bij Van Gogh geladen met emotie. Regen is een last, maar tegelijk ook een zuivering.

Haystacks under a Rainy Sky – Vincent van Gogh, July 1890

Daubigny’s tuin – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Kunstmuseum Basel
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 53 x 103 cm
JH 2104, F 776

Daubigny’s tuin – Vincent van Gogh, juli 1890

Van Gogh schreef in een brief van 23 juli 1890 aan zijn broer Theo: “Misschien kijk je eens naar deze schets van de tuin van Daubigny – het is een van mijn meest zorgvuldig doordachte doeken.”

In beide dubbele vierkanten is de tuin ingericht als een gezellige buitenleefruimte met een bank, tafel en stoelen. Op dit schilderij brengen een vrouw, een kat en bloeiende bloemen leven in de setting.

In de tweede versie van het schilderij is de kat overschilderd. De aangelegde tuin, het middelpunt, bevat een rozenperk op de voorgrond en is omgeven door bomen. Op de achtergrond staat een groot huis en een kerk met een romaanse toren.

De prachtig verzorgde en aangelegde tuin van Daubignyverhoogde de postume reputatie van Charles-François Daubigny als een succesvolle, beschaafde man uit Auvers.

Het schilderij is gemaakt op “dubbel vierkant” canvas. De eerste studie, in bruikleen gegeven aan het Kunstmuseum Basel door de Rudolf Staechelin Family Foundation, toont links op de voorgrond een zwarte kat.

Daubigny’s Garden – Vincent van Gogh, July 1890

Twee vrouwen die de velden oversteken – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: McNay Art Museum, San Antonio
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 32 x 64 cm

Twee vrouwen die de velden oversteken – Vincent van Gogh, juli 1890

Two Women Crossing the Fields – Vincent van Gogh, July 1890

De Koeien, naar Jordaens – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Palais des Beaux-Arts de Lille
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 55 x 65 cm
JH 2095, F 822

De Koeien, naar Jordaens – Vincent van Gogh, juli 1890

The Cows, after Jordaens – Vincent van Gogh, July 1890

Tarwevelden met Auvers op de achtergrond – Vincent van Gogh, juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 43 x 50 cm
JH 2123, F 801

Tarwevelden met Auvers op de achtergrond – Vincent van Gogh, juli 1890

Wheat Fields with Auvers in the Background – Vincent van Gogh, July 1890

Tarwevelden – Vincent van Gogh, juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 40 cm
JH 2101, F 812

Tarwevelden – Vincent van Gogh, juli 1890

Wheat Fields – Vincent van Gogh, July 1890

De velden – Vincent van Gogh, juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 65 cm
JH 2120 F 761

De velden – Vincent van Gogh, juli 1890

The Fields – Vincent van Gogh, July 1890

Tarweveld met Korenbloemen – Vincent van Gogh, juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 60 x 81 cm
JH 2118, F 808

Tarweveld met Korenbloemen – Vincent van Gogh, juli 1890

Wheat Field with Cornflowers – Vincent van Gogh, July 1890

Het stadhuis van Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 72 x 93 cm
JH 2108, F 790

Het stadhuis van Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

The Town Hall at Auvers – Vincent van Gogh, July 1890

Het bosje – Vincent van Gogh, juli 1890

Privé collectie
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73 x 92 cm
JH 1319, F 817

Het bosje – Vincent van Gogh, juli 1890

The Grove – Vincent van Gogh, July 1890

Gezicht op Auvers met kerk – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Rhode Island School of Design Museum, Providence
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 34 x 42 cm
JH 2122, F 800

Gezicht op Auvers met kerk – Vincent van Gogh, juli 1890

View of Auvers with Church – Vincent van Gogh, July 1890

Tarweveld met schoven en maaier – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Toledo Museum of Art
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73,6 x 93 cm
JH 1479, F 559

Tarweveld met schoven en maaier – Vincent van Gogh, juli 1890

Wheat Stacks with Reaper – Vincent van Gogh, July 1890

Tarweveld onder bewolkte hemel – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 100,5 cm
JH 2097, F 778

Tarweveld onder bewolkte hemel – Vincent van Gogh, juli 1890

Wheat Field under Clouded Sky – Vincent van Gogh, July 1890

Veld met tarwestapels – Vincent van Gogh, juli 1890

Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 100 cm
JH 2125, F 771

Veld met tarwestapels – Vincent van Gogh, juli 1890

Field with Wheat Stacks – Vincent van Gogh, July 1890

Korenveld met kraaien – Vincent van Gogh, juli 1890

Rond donderdag 10 juli 1890
Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50,5 x 103 cm
JH 2117, F 779

Korenveld met kraaien – Vincent van Gogh, juli 1890

Dit schilderij toont een wijds korenveld onder een dreigende, bewolkte hemel, doorkruist door kronkelende paden die in verschillende richtingen lopen. In de lucht vliegen zwarte kraaien, die vaak worden geïnterpreteerd als symbolen van naderend onheil of eenzaamheid.

Het schilderij is een krachtig voorbeeld van Van Gogh’s expressieve stijl, met levendige kleuren en energieke, haastige penseelstreken. Het gouden koren contrasteert sterk met de donkere lucht, wat een gevoel van dramatiek en emotie oproept. De compositie straalt een gevoel van onrust en onzekerheid uit, versterkt door de desoriënterende paden en de laaghangende, dreigende wolken.

Hoewel vaak wordt beweerd dat “Korenveld met kraaien” Van Gogh’s laatste schilderij was, is dit niet met zekerheid te zeggen. Het werk wordt echter vaak gezien als een weerspiegeling van zijn innerlijke strijd in zijn laatste levensweken. Hij schreef rond deze tijd aan zijn broer Theo over de “onmetelijkheid van korenvelden onder een bewolkte lucht” en zijn poging om “triestheid en extreme eenzaamheid” in zijn schilderijen uit te drukken.

Wheatfield with Crows – Vincent van Gogh, July 1890

Landschap bij Auvers in de regen – Vincent van Gogh, juli 1890

Vrijdag 18 juli 1890
Locatie: Tussen Rue Thérèse Lethias en Rue de Pointoise, Mére-sur-Oise in de achtergrond
Te zien in: National Museum Cardiff
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 50 x 100 cm
JH 2096, F 811

Landschap bij Auvers in de regen – Vincent van Gogh, juli 1890

Het is één van de dertien dubbelvierkante doeken van landschappen rond Auvers die Van Gogh tussen 17 juni en 27 juli voltooide. De afbeelding van de regen met donkere, diagonale lijnen wordt verondersteld geïnspireerd te zijn door de Japanse kunst, met name de houtsneden van Hiroshige.

Het toont ook de diepgewortelde relatie tussen natuur en emotie die een handelsmerk is van Van Goghs latere werk, evenals de stilistische innovaties van een verhoogde horizonlijn, expressieve penseelstreken en gedurfde kleuren.

Dit is één van Van Goghs laatste schilderijen vóór zijn dood en wordt geïnterpreteerd als symbool voor de cyclus van menselijk lijden in contrast met een gevoel van hoop.

In zijn laatste brief aan Theo zei hij dat hij ‘opging in de immense vlakte met korenvelden tegen de heuvels’ die hij in Auvers aantrof, een gevoel van ontzag dat hij in zijn schilderijen wilde weergeven.

Landscape at Auvers in the Rain – Vincent van Gogh, July 18, 1890

Vlakte bij Auvers – Vincent van Gogh, 18 juli 1890

Vrijdag 18 juli of dinsdag 25 juli 1890
Locatie: Heuvels bij Auvers, met mogelijk links de weg naar Hérouville
Te zien in: Neue Pinakothek, Munich
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 73,3 x 92 cm
JH 2099 F 782

Vlakte bij Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

Plain near Auvers – Vincent van Gogh, July 18, 1890

Rieten huisjes van zandsteen in Chaponval – Vincent van Gogh, juli 1890

Tussen zaterdag 19 en woensdag 23 juli 1890
Locatie: Rue de Gré, Chaponval
Te zien in: Kunsthaus Zürich
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 65 x 81 cm
JH 2115, F 780

Rieten huisjes van zandsteen in Chaponval – Vincent van Gogh, juli 189

Dit schilderij behoorde tot de collectie van verloren werken van Van Gogh. Het tafereel is geschilderd in Chaponvol, een afgelegen landelijk gebied in de nabijheid van Auvers, dat verschillende kunstenaars, zoals Paul Cezanne, Claude Monet en Henri Rousseau, heeft geïnspireerd.

Terwijl Cezanne’s weergave van deze plek een idyllisch agrarisch landschap toont, legt Van Gogh juist de eenvoudige en verarmde boerenwoningen van de lokale gemeenschap vast.

Deze huizen, opgetrokken uit zandsteen en met zware rieten daken, lijken op een organische manier versmolten met de aarde, waardoor ze deel lijken uit te maken van het natuurlijke landschap.

Het resultaat is een tijdloos landschap waarin de gebouwen en de twee bescheiden boerenfiguren op de voorgrond bijna versmelten met hun natuurlijke omgeving.

In 1846 werd hier een rechtstreekse spoorlijn aangelegd, waardoor de reis tussen Parijs en dit gebied aanzienlijk werd vergemakkelijkt, maar desondanks bleef dit een plek die grotendeels onaangetast was door de moderne vooruitgang.

Ondanks de golven van commerciële, technologische en economische veranderingen die voortkwamen uit de Industriële Revolutie, waren deze veranderingen vooral merkbaar in de steden, terwijl het landelijke Frankrijk tot ver in de twintigste eeuw zijn eenvoudige en ongerepte karakter behield.

Thatched Sandstone Cottages in Chaponval – Vincent van Gogh, July 23, 1890

Tuin van Daubigny – Vincent van Gogh, juli 1890

Tussen zaterdag 19 en woensdag 23 juli 1890
Locatie: tuin van de Franse schilder Charles-François Daubigny, Rue de la Gare 24, nu 61 Rue Daubigny, 95430 Auvers-sur-Oise
Te zien in: Hiroshima Museum of Art
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Afmetingen: 52,3 x 103 cm
JH 2104, F 776

Daubigny’s tuin – Vincent van Gogh, juli 1890

Daubigny’s Garden – Vincent van Gogh, July 23, 1890

Het schilderij waarin Van Gogh de lucht omschreef als “lichtgroen” lijkt sterk op het eerste dubbele vierkant van het Kunstmuseum in Basel, maar mist de zwarte kat. Deze is later overschilderd.

Deze iets latere versie, eveneens op dubbel vierkant canvas, is in bruikleen gegeven aan het Hiroshima Museum of Art.

Boerderijen in de buurt van Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

Vrijdag 25 of zaterdag 26 juli 1890
Te zien in: Tate, London
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise
Locatie: 24 rue Rajon, Cordeville
Afmetingen: 50,2 x 100,3 cm
JH2114, F793

Boerderijen in de buurt van Auvers – Vincent van Gogh, juli 1890

Het schilderij is een voorbeeld van de dubbel-vierkante doeken die Van Gogh gebruikte in zijn laatste landschappen. Hij bracht de laatste paar maanden van zijn leven door in Auvers-sur-Oise, een klein stadje net ten noorden van Parijs, nadat hij in mei 1890 een inrichting in Saint-Rémy had verlaten.

Kort na aankomst in Auvers schreef Van Gogh zijn zus Wil: ‘Hier zijn daken van bemost riet die prachtig zijn, en waar ik zeker iets aan ga doen.’

Het schilderij lijkt niet af te zijn. Het is vergelijkbaar met ‘Rieten huisjes en huizen’, een schilderij waarvan wordt aangenomen dat het kort na aankomst in Auvers is gemaakt.

In 1933 is het schilderij door C. Frank Stoop nagelaten aan de Tate Collection in Londen, hoewel het momenteel in bruikleen is aan The National Gallery. Het is geschilderd in dezelfde maand dat Van Gogh stierf.

Farms near Auvers – Vincent van Gogh, friday or saturday, July 25 or 26, 1890

Boomwortels – Vincent van Gogh, juli 1890

Zondag 27 juli 1890
Te zien in: Van Gogh Museum, Amsterdam
Geschilderd tijdens Van Gogh’s verblijf in Auvers-sur-Oise, Rue Daubigny
Locatie: ter hoogte van manoir de Colombières
Afmetingen: 50 x 100 cm
JH 2113, F 816

Boomwortels – Vincent van Gogh, juli 1890

Van Gogh maakte Boomwortels op zondag 27 juli 1890, enkele uren voordat hij een zelfmoordpoging deed. Het werk, dat onvoltooid is, toont een helling met boomstammen en -wortels. Het gaat om hakhoutbomen boven op een mergelafgraving, zoals die rond Auvers-sur-Oise te vinden waren.

De plek wordt inmiddels getipt als mondiaal cultureel erfgoed. Maar betrokkenen discussiëren vooral van wie de grond precies is, en wie eigenaar is van de bomen. De wortels staan achter een grijs schot, tot frustratie van inwoners en toeristen.

Tree roots – Vincent van Gogh, Sunday, July 27, 1890