De 100 belangrijkste filosofen aller tijden

De belangrijkste filosofen aller tijden

We eindigen met zeven lijstjes op het internet kunnen vinden met de belangrijkste filosofen aller tijden. “De filosofie of wijsbegeerte is de oudste theoretische discipline die het verlangen en het streven uitdrukt naar kennis en wijsheid.”

Of zo u wilt: het goede leven. Ook wij zijn op zoek naar kennis, wijsheid en het goede leven en hieronder staan vele mensen die zeer interessante gedachten aan het papier hebben weten toe te vertrouwen!

Karl Marx, De belangrijkste filosofen aller tijden volgens de luisteraars van BBC4

Lees hier → meer over filosofie op deze website.

De belangrijkste filosofen aller tijden

We zijn er bij lange na nog niet, maar we gaan alle filosofen zeker voorzien van een kort biografie. We gaan ze dan ook op volgorde van geboortejaar plaatsen.

Sankara

Adhi Shankaracharya of Ādi Śhankarācārya
Ca. 788 Kalady – ca. 820 in Kerala

Sankara

Shankara (Sanskriet voor begin, oorsprong) genaamd Shankaracharya (acharya = meester) was een religieuze Leraar en filosoof van het hindoeïsme. Hij systematiseerde de filosofie van Advaita Vedanta.

Volgens een latere legende stichtten hij of zijn studenten vier kloosters in India. Hij was de zoon van een Nambudiri-brahmaan en zwierf door heel India. Veel van wat er over zijn leven is geschreven (Shankara Vijayams) is meer hagiografisch van aard, maar bevat een historische kern.

De Advaita Vedanta-filosofie is één van de belangrijkste scholen van Vedanta, die stelt dat het ultieme werkelijkheidsprincipe (Brahman) en het individuele zelf (Atman) uiteindelijk identiek zijn.

Shankaracharya reisde door India en debatteerde met geleerden van verschillende filosofische stromingen, waardoor hij zijn ideeën verspreidde en verdedigde.

Hij schreef ook verschillende werken, waaronder commentaren op de heilige geschriften van het hindoeïsme, zoals de Upanishads, de Bhagavad Gita en de Brahma Sutra (commentaar op de Brahma Sutra).

Naast zijn filosofische en theologische bijdragen wordt Shankaracharya ook gerespecteerd vanwege zijn rol in het revitaliseren van het hindoeïsme en het vestigen van monastieke tradities in India. Zijn leringen hebben een blijvende invloed gehad op de Indiase filosofie en spiritualiteit.

Pythagoras

Samos, ca. 572 voor christus – Metapontum, ca. 500 voor christus

Pythagoras

Pythagoras streefde harmonie en reinheid van de ziel na, wat volgens hem bevorderd kon worden door onder andere de kennis van getalsverhoudingen. Deze verhoudingen beheersen volgens zijn leer het heelal, zoals ze bijvoorbeeld ook terug te vinden zijn in de muziek.

Confucius

Qufu, 551 voor christus – Qufu, 479 voor christus

Confucius

Confucius was een denker en sociaal filosoof uit het oude China. Hij was van mening dat van nature iedereen gelijk was. Hoge posten moesten door de meest bekwame mensen worden bezet en niet per definitie door de adel die dergelijke posten in de praktijk vaak overerfde.

Hierbij gebruikte hij het begrip ren als hoogste vorm van toegenegenheid voor het welzijn van anderen. Leiderschap kon volgens Confucius alleen worden uitgeoefend als men deze toegenegenheid aan de dag legt.

Heraclitus

540 voor christus — 480 voor christus

Heraclitus

Heraclitus was een presocratische filosoof uit Efeze, Ionië. Hij stelde dat alles uiteindelijk een eenheid vormde, maar wel tot stand kwam op dialectische wijze dankzij het principe van strijd. Waargenomen verandering in de wereld kwam voort uit de transformatie van elementen, met als oersubstantie vuur.

Zodoende was alles altijd in beweging en dus wordende. Vandaar de stelling: ‘Alles stroomt’. Niets hoorde daarbij echter de gepaste maat te overschrijden. Alles en iedereen had volgens Heraclitus zijn plaats te kennen in de kosmos. Voor de mens lag daarin de weg naar vrede.

Parmenides

Elea, 520/515 voor christus – 460/455 voor christus

Parmenides

Parmenideswas een Griekse filosoof die tot de presocraten wordt gerekend. Hij stelde waarheid en weten tegenover mening en voorstelling. Het denken van Parmenides is fragmentarisch overgeleverd, vooral dankzij latere schrijvers die hem citeerden.

Men denkt dat Parmenides een leerling was van Xenophanes. Zijn filosofie behelst in tegenstelling tot die van zijn voorgangers niet zozeer een kosmogonie of een theorie over het ontstaan van de werkelijkheid, maar een ontologie.

Zeno van Elea

Ca. 490 voor christus – ca. 430 christus

Zeno of Elea

Zeno van Elea, een Griekse filosoof, wordt erkend als de grondlegger van de dialectiek, waarbij hij is beïnvloed door zijn leraar Parmenides. Hij ontwikkelt verschillende argumenten om de uitspraken van Parmenides te ondersteunen, met name die over de onmogelijkheid van diversiteit en verandering.

Zijn betoog over de onmogelijkheid van beweging, zoals geïllustreerd in de parabels van Achilles en de schildpad en de vliegende pijl, is zowel beroemd als berucht.

Achilles en de schildpad

De snelvoetige Achilles gaat een wedstrijd aan met een schildpad. De schildpad krijgt een voorsprong. Wanneer Achilles het punt A bereikt, waar de schildpad kort tevoren was, is de schildpad intussen bij punt B aangekomen. Arriveert Achilles bij dit punt B, dan is de schildpad intussen aangekomen bij punt C, enzovoorts.

Conclusie: de achterstand wordt kleiner, maar Achilles haalt de schildpad ogenschijnlijk nooit in. Dit is een paradox, want in werkelijkheid zou Achilles de schildpad wel inhalen.

Naar moderne inzichten wordt de paradox opgelost door het fundamentele inzicht van de calculus dat een som van oneindig veel termen een eindig resultaat kan opleveren.

Het oneindige aantal tijdsspannes dat Achilles nodig heeft om de vorige posities van de schildpad te bereiken, leveren bij elkaar opgeteld een eindige totaaltijd, en dat is inderdaad de tijd die Achilles nodig heeft om de schildpad in te halen.

Socrates

Athene, ca. 470/469 voor christus – Athene, 399 voor christus

La Mort de Socrate / De dood van Socrates (1787) – Jacques-Louis David

Socrates was geen schrijver, maar zijn denkbeelden zijn vooral bekend dankzij zijn leerling Plato, die zijn filosofie vastlegde in dialogen. Centraal in de leer van Socrates stond het idee van ‘gnosis’, wat zelfkennis of het kennen van je eigen beperkingen betekent.

Hij geloofde sterk in het belang van het stellen van vragen en het onderzoeken van aannames, een benadering die bekend staat als de ‘Socratische methode’. Hierbij stelde hij doorgaans vragen aan zijn gesprekspartners om hen aan te moedigen hun ideeën en overtuigingen kritisch te onderzoeken.

Socrates was een controversiële figuur in zijn tijd vanwege zijn kritische houding ten opzichte van traditionele opvattingen en de gevestigde autoriteiten.

Hij werd beschuldigd van het corrumperen van de jeugd en het beledigen van de goden, wat uiteindelijk leidde tot zijn berechting en veroordeling tot de dood door het drinken van gif, in 399 voor christus.

Democritus

Democritus van Abdera
Ca. 460 Christus – ca. 356 voor Christus

Democritus

De Griekse Filosoof Democritus was één van de grondleggers van de atomistische school van de Griekse filosofie. Democritus geloofde dat alles in het universum bestond uit kleine ondeelbare deeltjes die hij ‘atomen’ noemde, wat het Griekse woord is voor ‘ondeelbaar’.

Hij dacht dat deze atomen eeuwig en onveranderlijk waren, en dat alle materie ontstond door de beweging en combinatie van deze atomen. Zijn ideeën over atomen waren baanbrekend en vormden een vroeg concept van de moderne atoomtheorie.

Mencius

Mengzi
372 voor christus – 289 voor christus

Mencius

Mencius was een Chinese filosoof die leefde tijdens de Periode van de Strijdende Staten. Sinds de 12e eeuw wordt hij beschouwd als de belangrijkste confucianistische denker na Confucius zelf.

Hij legde de nadruk op de intrinsieke goedheid van de menselijke natuur en de invloed van externe omstandigheden op de ontwikkeling ervan. Mencius organiseerde de confucianistische deugden tot vier hoofddeugden: (mede)menselijkheid, plichtsbesef, respect voor rituelen en begrip.

In zijn politieke filosofie betoogde hij dat heersers een voortdurende zorg voor het volk moeten hebben door een ‘menselijke’ politiek te voeren.

Pyrrho van Elis

Ca. 360 voor christus – 270 voor christus

Buste van Pyrrho

Pyrrho van Elis is de grondlegger van het scepticisme, een filosofische stroming die twijfel en het opschorten van oordeel centraal stelt. Hijo wordt vaak geassocieerd met de school van het pyrronisme, vernoemd naar hem.

Pyrrho geloofde dat kennis ongrijpbaar is en dat mensen daarom geen absolute waarheden konden bereiken. Hij benadrukte dat men zich moet onthouden van het vellen van oordelen over wat waar of onwaar is, aangezien onze waarnemingen en redeneringen vaak onbetrouwbaar zijn.

Pyrrho leerde zijn volgelingen om een staat van ‘ataraxie’ na te streven, wat staat voor innerlijke rust of onverstoorbaarheid, door zich niet te laten beïnvloeden door externe gebeurtenissen of meningen.

Pyrrho’s ideeën zijn later verder ontwikkeld door andere filosofen, zoals Sextus Empiricus, die het pyrronisme verder uitwerkten en systematiseerden.

Hoewel er weinig directe geschriften van Pyrrho bewaard zijn gebleven, is zijn invloed op de ontwikkeling van de filosofie aanzienlijk geweest, met name op het gebied van epistemologie en ethiek.

Augustinus van Hippo

Thagaste, 13 november 354 – Hippo, 28 augustus 430

Augustinus door Peter Paul Rubens, ca. 1637

Sint-Augustinus was bisschop van Hippo, theoloog, filosoof en kerkvader. Tot de bekendste van zijn werken behoren de Confessiones en De civitate Dei.

Augustinus denkt dat we gepredestineerd zijn. Dit betekent dat God sommige mensen schept om uiteindelijk in de hemel te komen en anderen om naar de hel te gaan. Predestinatie is uit de mode. Hij riep mensen op offers te brengen voor de armen.

‘Augustinus heeft niet alleen de christelijke theologie klassiek getoonzet, hij heeft ook het christelijke denken haar klassieke fundament gegeven. Het geloof is het vertrekpunt van dit christelijke denken. Het geloof gaat dieper en hoger dan het denken. Het gaat aan het denken
vooraf.’

Bron: E. Mackay: Aurelius Augustinus (354-430 na Chr.), 2015

William Of Ockham

(1288 – ca. 9 april 1347)

William Of Ockham

Ockham was een middeleeuws Engels franciscaanse monnik, theoloog en filosoof die geldt als een voorloper van de moderne filosofie. Hij staat vooral bekend om zijn bijdragen aan de middeleeuwse filosofie en logica, met name zijn principe van ontologische eenvoud, bekend als het ‘Ockhams scheermes’.

Dit principe stelt dat wanneer meerdere verklaringen beschikbaar zijn voor een fenomeen, de eenvoudigste verklaring de voorkeur heeft. Met andere woorden, het suggereert dat men geen onnodige aannames moet maken bij het verklaren van iets. Dit idee heeft diepgaande implicaties gehad voor de wetenschap, filosofie en methodologie van onderzoek.

Van Ockham’s gedachtegoed had ook invloed op theologische kwesties van zijn tijd, zoals zijn opvattingen over de relatie tussen geloof en rede, de autoriteit van de paus en theologische disputen.

Gottfried Wilhelm Leibniz

Leipzig, 1 juli 1646 – Hannover, 14 november 1716

Gottfried Wilhelm Leibniz

Leibniz was een Duitse filosoof, wiskundige, natuurkundige, historicus en diplomaat. Hij is één van de grootste denkers van de 17e eeuw en wordt vooral herinnerd vanwege zijn bijdragen aan de wiskunde en de filosofie.

In de wiskunde wordt Leibniz vaak geassocieerd met de ontwikkeling van de differentiaal- en integraalrekening, onafhankelijk van Isaac Newton. Hij ontwikkelde een notatiesysteem dat veel lijkt op het moderne symbolische gebruik van differentiaal- en integraaltekeningen.

In de filosofie wordt Leibniz het best herinnerd vanwege zijn theorie van de ‘beste van alle mogelijke werelden’, die stelt dat deze wereld, ondanks zijn onvolmaaktheden, de best mogelijke wereld is die God kon scheppen. Hij was ook een pionier in het denken over metafysica, logica en epistemologie.

Citaten, uitspraken en quotes van Gottfried Wilhelm Leibniz:

• Als men de waarheid zoekt, moet men geen stemmen tellen.
• Gerechtigheid is niets anders dan de naastenliefde van de wijze.
• God is een oceaan, waarvan we slechts een paar druppels ontvangen.
• Het heden is vol van de toekomst en gevuld met het verleden.
• Ons uiteindelijke doel is gelukzaligheid, maar het enige geschikte middel voor dit doel is deugdzaamheid en opvoeding.

Nicolas de Condorcet

Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, markies de Condorcet
Ribemont, 17 september 1743 – Bourg-la-Reine, 28 maart 1794

Nicolas de Condorcet

De Condorcet was een Franse filosoof, wiskundige en politieke wetenschapper. Hij is vooral bekend om zijn werk op het gebied van de sociale wetenschappen, met name in de gebieden van de kansrekening en de sociale keuzetheorie.

Nicolas de Condorcet leverde belangrijke bijdragen aan de wiskunde, met name in de theorie van de kansrekening. Hij paste ook wiskundige methoden toe op sociale en politieke kwesties, waarmee hij het gebruik van wiskunde in de analyse van sociale fenomenen pionierde. Zijn werk over de wiskunde van stemmen en sociale besluitvorming legde de basis voor wat later bekend zou worden als de sociale keuzetheorie.

voorkeuren tot een collectieve keuze

Een van de bekendste werken van Condorcet is ‘Essai sur l’application de l’analyse à la probabilité des décisions rendues à la pluralité des voix’ (1785). In dit essay bespreekt hij het probleem van het aggregaten van individuele voorkeuren tot een collectieve keuze, een concept dat nu bekend staat als het Condorcet-paradox of het stemmenparadox.

Hij toont aan dat het in bepaalde situaties mogelijk is dat een meerderheidsvoorkeur cyclisch in plaats van transitief is, wat leidt tot inconsistenties in collectieve besluitvorming.

Naast zijn academische werkzaamheden was Condorcet betrokken bij de Franse Revolutie en was hij een prominente voorstander van liberale en progressieve ideeën. Hij diende als lid van de Nationale Conventie en was betrokken bij het opstellen van de Franse Grondwet van 1791.

Zijn gematigde politieke opvattingen en zijn verzet tegen de Terreur leidden echter tot zijn arrestatie in 1793. Hij stierf in de gevangenis onder mysterieuze omstandigheden, waarschijnlijk als gevolg van zijn betrokkenheid bij de politieke onrust van die tijd.

Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Charles Aymard Sartre
Parijs, 21 juni 1905 – aldaar, 15 april 1980

Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Sartre is één van de belangrijkste denkers van de 20e eeuw en een centrale figuur in het existentialisme. Dit is een filosofische stroming die de nadruk legt op de vrijheid en verantwoordelijkheid van individuen om hun eigen leven en betekenis te creëren.

Sartre’s werk omvatte een breed scala aan onderwerpen, waaronder filosofie, literatuur, politiek en psychoanalyse. Enkele van zijn meest invloedrijke werken zijn onder meer:

Het Zijn en het Niets (1943)

In dit filosofische werk introduceerde Sartre zijn concept van het existentialisme, waarin hij betoogt dat het individu volledig vrij en verantwoordelijk is voor zijn eigen bestaan, zonder een vooraf bepaalde essentie. Hij benadrukt de angst en de vrijheid die voortkomen uit deze fundamentele menselijke conditie.

La Nausée (1938)

Dit romanwerk is één van de belangrijkste literaire uitdrukkingen van het existentialisme. Het vertelt het verhaal van een Fransman genaamd Antoine Roquentin, die wordt geconfronteerd met een gevoel van existentiële leegte en absurditeit terwijl hij worstelt met de betekenis van zijn bestaan.

Les Mains Sales (1948)

Dit toneelstuk, vertaald als ‘Vuile Handen’, verkent thema’s van politiek engagement en morele compromissen tijdens een fictieve revolutie in een denkbeeldig land. Het stelt vragen over de aard van macht, vrijheid en ethiek in politieke activiteit.

Sartre was ook actief betrokken bij politiek activisme, vooral in zijn steun aan linkse en marxistische bewegingen. Hij was een fervent tegenstander van kolonialisme, kapitalisme en autoritarisme.

Richard Nozick

New York, 16 november 1938 – Cambridge (Massachusetts), 23 januari 2002

Robert Nozick (1977)

Richard Nozick was een invloedrijke Amerikaanse filosoof en hoogleraar aan de Universiteit van Harvard. Hij staat vooral bekend om zijn werk op het gebied van politieke filosofie, ethiek en metafysica.

Nozick’s meest bekende werk is ‘Anarchy, State, and Utopia’ (1974), waarin hij een krachtige verdediging van libertarisme presenteert.

In dit werk stelt Nozick dat individuele vrijheid en eigendomsrechten van vitaal belang zijn, en dat elke inbreuk hierop alleen gerechtvaardigd is om bepaalde fundamentele rechten te beschermen.

Hij bekritiseert uitgebreid de morele rechtvaardiging van belastingen en overheidsingrijpen, en argumenteert dat een minimale staat, die alleen beperkt is tot het beschermen van individuele rechten, moreel superieur is aan meer uitgebreide vormen van overheidsinterventie.

Nozick’s werk heeft een blijvende invloed gehad op de politieke filosofie en heeft geleid tot levendige debatten over de aard en reikwijdte van individuele rechten, de rol van de staat en de rechtvaardiging van overheidsingrijpen in de samenleving.

Naast zijn bijdragen aan de politieke filosofie, heeft Nozick ook belangrijke werken gepubliceerd op het gebied van epistemologie, metafysica en ethiek, waaronder ‘Philosophical Explanations’ (1981) en ‘The Examined Life’ (1989).

Plato

Aristoteles

Zhuangzi

Zeno Of Citium

Philo Judaeus

Epictetus

Marcus Aurelius

Nagarjuna

Plotinus

Sextus Empiricus

Hypatia

Anicius Manlius Severinus Boethius

Yaqub Ibn Ishaq Assabahalkindi

Alfarabi

Avicenna

Ramanuja

Ibn Gabirol

Saint Anselm Of Canterbury

Alghazali

Peter Abelard

Averroës

Zhu Xi

Moses Maimonides

Ibn Alarabi

Shinran

Saint Thomas Aquinas

John Duns Scotus

Niccolò Machiavelli

Wang Yangming

Francis Bacon

Thomas Hobbes

René Descartes

John Locke

Benedict De Spinoza

Giambattista Vico

George Berkeley

De Montesquieu

David Hume

Jeanjacques Rousseau

Immanuel Kant

Moses Mendelssohn

Jeremy Bentham

Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Arthur Schopenhauer

Auguste Comte

John Stuart Mill

Søren Kierkegaard

Karl Marx

Herbert Spencer

Wilhelm Dilthey

William James

Friedrich Nietzsche

Friedrich Ludwig Gottlob Frege

Edmund Husserl

Henri Bergson

John Dewey

Alfred North Whitehead

Benedetto Croce

Nishida Kitaro

Bertrand Russell

GE Moore

Martin Buber

Ludwig Wittgenstein

Martin Heidegger

Rudolf Carnap

Sir Karl Popper

Theodor Wiesengrund Adorno

Hannah Arendt

Simone De Beauvoir

Willard Van Orman Quine

Sir Aj Ayer

Wilfrid Sellars

John Rawls

Thomas S. Kuhn

Michel Foucault

Noam Chomsky

Jürgen Habermas

Sir Bernard Williams

Jacques Derrida

Richard Rorty

Saul Kripke

David Kellogg Lewis

Peter Albert David Singer

De top belangrijkste filosofen volgens de BBC luisteraars

1. Karl Marx – 27,93%
2. David Hume – 12,67%
3. Ludwig Wittgenstein – 6,80%
4. Friedrich Nietzsche – 6,49%
5. Plato – 5,.65%
6. Kant – 5,61%
7. Thomas van Aquino – 4,83%
8. Socrates – 4,82%
9. Aristoteles – 4,52%
10. Karl Popper – 4,20%

De belangrijkste filosofen volgens realitieswatch.com

1. Socrates
2. Plato
3. Aristoteles
4. Epicurus
5. Confucius
6. Jesus Christus
7. René Descartes
8. Voltaire
9. Jean Jacques Rousseau
10. Immanuel Kant
11. Arthur Schopenhauer
12. Friedrich Nietzsche
13. Jean Paul Sartre
14. Albert Camus

Top 10 Beroemdste en grootste filosofen volgens listovative.com

1. Socrates
2. Plato
3. Friedrich Nietzsche
4. Immanuel Kant
5. Nagarjuna
6. Jean-Jacques Rousseau
7. Thomas Hobbes
8. John Calvin
9. John Locke
10. Swami Vivekananda

Belangrijkste / grootste filosofen van de ‘moderne tijd’ volgens Brian Nelson

1. Immanuel Kant
2. Martin Heidegger!
3. Edmund Husserl
4. Isaac Newton
5. David Hume
6. Karl Popper
7. Søren Kierkegaard
8. Ludwig Wittgenstein
9. John Locke
10. Friedrich Nietzsche
11. Jean-Paul Sartre
12. Rene Descartes
13. Karl Marx
14. Baruch Spinoza
15. Maurice Merleau-Ponty
16. Arthur Schopenhauer
17. G.W.F. Hegel
18. Charles Sanders Peirce
19. Thomas Hobbes & Jean Jacques Rousseau
20. Michel Foucault

Beroemdste filosofen volgens Enkivillage.com

1. Aristoteles
2. Plato
3. Socrates
4. Epictetus
5. René Descartes
6. Confucius
7. Thomas van Aquino
8. John Locke
9. Immanuel Kant
10. Friedrich Nietzsche
11. Jean-Paul Sartre
12. Karl Marx

De top 10 grootste filosofen volgens Listverse:

1. Aristoteles
2. Plato
3. Paul van Tarsus (de apostel)
4. René Descartes
5. Confucius
6. Thomas van Aquino
7. Avicenna of Abu Ali Al-Hoessein Ibn Abdoellah Ibn Sina
8. Zeno van Citium
9. Epicurus
10. John Locke

Volgens Leiter Report, een filosofische blog

1. Plato
2. Aristoteles
3. Imannuel Kant
4. David Hume
5. René Descartes
6. Socrates
7. Ludwig Wittgenstein
8. John Locke
9. Gottlob Frege
10. Thomas van Aquino
11. Georg Hegel
12. Gottfried Wilhelm Leibniz
13. Baruch Spinoza
14. John Stuart Mill
15. Thomas Hobbes
16. Augustinus
17. Karl Marx
18. Friedrich Nietzsche
19. Soren Kierkegaard
20. Jean-Jacques Rousseau