25 beroemdste kubistische schilderijen
Beroemdste kubistische schilderijen
De kern van het kubisme lag in het radicaal herschikken van de traditionele manier van kijken naar en het weergeven van de wereld. In plaats van objecten weer te geven vanuit een enkel gezichtspunt, breken kubistische kunstenaars ze af in geometrische vormen en presenteren ze meerdere gezichtspunten tegelijkertijd.
Dit resulteert in gefragmenteerde en abstracte composities die vaak de grenzen tussen figuratie en abstractie uitdaagden. Kubisme had twee hoofdfasen: Analytisch Kubisme, gekenmerkt door de nadruk op deconstructie en analyse van vormen, en Synthetisch Kubisme, waarin collage-elementen woren geïntroduceerd en traditionele materialen werden gecombineerd met schilderkunstige technieken.
Kubisme heeft een diepgaande invloed op de moderne kunst en opende de deur naar verdere experimenten met vorm, ruimte en perspectief.
Zie hier een aantal mooie voorbeelden van beroemde kubistische schilderijen.
Lees hier → meer over kunst op deze website.
25 beroemdste kubistische schilderijen
Le panier de pommes (1893) – Paul Cézanne
(The Basket of Apples / Mand met appels)
Le panier de pommes (1893) – Paul Cézanne
Te vinden in: Art Institute of Chicago
Het kunstwerk is vaak aangehaald vanwege zijn ontwrichte perspectief. Zo is bijvoorbeeld de rechterzijde van het tafeloppervlak niet in hetzelfde vlak als de linkerzijde, waardoor het lijkt dat het beeld tegelijkertijd twee gezichtspunten toont.
Schilderijen zoals deze droegen eraan bij een brug te slaan tussen impressionisme en kubisme.
Zie hier de Top 10 bekendste schilderijen van Paul Cézanne.
Les grandes baigneuses (1906) – Paul Cézanne
(The Large Bathers / De grote baadsters)
Les grandes baigneuses (1906) – Paul Cézanne
Te vinden in: Philadelphia Museum of Art
Cézanne werkte zeven jaar aan het schilderij, en het bleef onvoltooid op het moment van zijn overlijden in 1906. Het is uitzonderlijk onder zijn werk in symmetrische afmetingen, met de aanpassing van de naakte vormen aan het driehoekige patroon van de bomen en de rivier.
Met dezelfde techniek als bij het schilderen van landschappen en stillevens doet Grote Baders denken aan het werk van Titiaan en Peter Paul Rubens. Er worden ook vaak vergelijkingen gemaakt met de andere beroemde groep naakte vrouwen uit dezelfde periode, Picasso ’s Les Demoiselles d’Avignon.
Les Demoiselles d’Avignon (1907) – Pablo Picasso
Pablo Picasso – Les Demoiselles d’Avignon (1907) – Pablo Picasso
Te zien in: Museum of Modern Art, New York
Les Demoiselles d’Avignon toont vijf naakte vrouwen in een bordeel in Barcelona. Het stuk wordt weergegeven in gedempte blokkleuren met panelen. Alle figuren staan de kijker te confronteren, met enigszins verontrustende gezichtsuitdrukkingen.
Hun lichamen zijn hoekig en onsamenhangend en staan alsof ze voor de toeschouwer poseren. Onder hen ligt een stapel fruit, geposeerd voor een stilleven.
Zie hier de 10 meest bekende schilderijen van Picasso.
Maisons et arbre (1908) – Georges Braque
Maison à l’Estaque
Maisons et arbre (1908) – Georges Braque
Te vinden in: Lille Métropole Musée d’art moderne
Georges Braque (Argenteuil, 13 mei 1882 – Parijs, 31 augustus 1963) was een Franse schilder, graficus, tekenaar en beeldhouwer die een vooraanstaand kunstenaar was in zowel de fauvistische als de kubistische beweging.
Hij was nauw verbonden met Pablo Picasso tijdens het vroege kubisme en bleef de rest van zijn carrière trouw aan de beweging, ondanks het veranderen van zijn stijl en kleurgebruik.
Dit beroemd werk wordt gekenmerkt door gedurfde kleuren en scherpe, gedefinieerde hoeken. Huizen in L’Estaque weerspiegelt de overgang van het postimpressionisme naar het protokubisme.
De kijker kan de invloed van Paul Cézanne zien in de uniforme penseelstreken en dikke verfapplicatie. Braque verwerkte echter elementen van kubistische abstractie door de horizonlijn te verwijderen en met perspectief te spelen.
De huizen zijn gefragmenteerd, met inconsistente schaduwen en een achtergrond die opgaat in de objecten.
Zie hier de beroemdste schilderijen van Georges Braque – Een overzicht.
Nature Morte (1910) – Georges Braque
Violon et Compotier (Violin and Candlestick)
Nature Morte (1910) – Georges Braque
Te vinden in: San Francisco Museum of Modern Art
Viool en kandelaar is samengesteld op een raster met gedeconstrueerde elementen die een enkele compositie vormen, waardoor de kijker zijn interpretatie van het stuk kan tekenen.
Het schilderij weergegeven in gedempte tinten bruin, grijs en zwart, met naast elkaar geplaatste schaduwen en een afgevlakt perspectief. Het bestaat voornamelijk uit vlakke, horizontale penseelstreken en scherpe contouren.
La Femme aux Phlox (1910) – Albert Gleizes
Te vinden in: Museum of Fine Arts, Houston
La Femme aux Phlox (1910) – Albert Gleizes
Gleizes (Parijs, 8 december 1881 – Avignon, 23 juni 1953) was bijzonder onder de indruk van het werk van Henri Le Fauconnier. In diens atelier in Parijs maakte hij kennis met de schilders Fernand Léger, Jean Metzinger en Robert Delaunay.
In 1911 kwam hij in contact met Pablo Picasso en was meteen gewonnen voor het kubisme. Gezamenlijk exposeerden de kubisten in hetzelfde jaar tijdens de Salon des Indépendants in Parijs en veroorzaakten daar een schandaal.
Gleizes en Metzinger werden de theoretici van het kubisme en samen publiceerden zij in 1912 Du Cubisme. Ook bij de Salon van de Section d’or van 1912 exposeerden zij weer tezamen.
Met een zeer beperkte kleurenpalet is Gleizes La Femme aux Phlox een meesterlijke demonstratie van monochromisme, een relatieve en paradoxale monochromie, gezien het onderwerp van een vrouw met bloemen.
L’accordéoniste (1911) – Pablo Picasso
(The Accordionist / De accordeonist)
L’accordéoniste (1911) – Pablo Picasso
Te vinden in: Solomon R. Guggenheim Museum, New York
Dit schilderij is gemaakt tijdens een periode in de kunst van Picasso die bekend staat als analytisch kubisme. Het kubisme is tussen 1907 en 1914 ontwikkeld door Picasso en Georges Braque nadat ze elkaar in 1907 ontmoetten.
Het was een innovatieve nieuwe kunststijl, die in de beginfase bestond uit het opbreken van oppervlakken in scherp gedefinieerde vlakken. In 1911 brachten Picasso en Georges Braque de zomer door in Céret , in de Franse Pyreneeën, een periode die wordt beschouwd als een belangrijk moment in de ontwikkeling van het kubisme.
Moi et le Village (1911) – Marc Chagall
Moi et le Village (1911) – Marc Chagall
Te vinden in: Museum of Modern Art, New York
Marc Chagall (Vitebsk, 6 juli 1887 – Saint-Paul-de-Vence, 28 maart 1985) was een Russisch-Franse schilder en graficus die droomiconografie en emotionele expressie in zijn werk gebruikte. Zijn werk dateerde van vóór de beelden van het surrealisme en gebruikte poëtische en persoonlijke associaties in plaats van traditionele artistieke representaties.
Hij werkt gedurende zijn hele carrière in verschillende media en studeerde bij een glas-in-loodmaker, wat ertoe leidde dat hij zijn vakmanschap op zich nam.
I and the Village (Ik en dorp) toont een autobiografische scène uit Chagalls jeugd in Rusland. Het portretteert een surrealistische, droomachtige setting met volkssymbolen en elementen uit de stad Vitebsk, waar Chagall opgroeide.
Het stuk richt zich op verschillende associaties met de belangrijke herinneringen van de kunstenaar. Het heeft elkaar kruisende, geometrische panelen met gemengde kleuren, die het perspectief verwarren en de kijker desoriënteren.
Zie hier de beroemdste werken van Marc Chagall.
Le Goûter (1911) – Jean Metzinger
Femme à la Cuillère (Teatime of Woman with a teaspoon)
Te vinden in: Philadelphia Museum of Art, The Louise and Walter Arensberg Collection, 1950
Le Goûter (1911) – Jean Metzinger
Jean Metzinger (Nantes, 24 juni 1883 – Parijs, 3 november 1956) was een Franse kunstenaar en schrijver die samen met collega-kunstenaar Albert Gleizes het toonaangevende theoretische werk over het kubisme schreef.
Hij werkt begin 20e eeuw in de fauvistische en divisiestijlen en gebruikte enkele van hun elementen in zijn kubistische werken, waaronder gedurfde kleuren en gedefinieerde contouren.
Metzinger is ook beïnvloed door Pablo Picasso en Georges Braque, die hij ontmoet als hij naar Parijs verhuisde om een carrière als kunstenaar na te streven.
Theetijd vertegenwoordigt Metzingers hybridisatie van klassieke kunst met modernisme. Het is een portret van een vrouw die thee drinkt in een karakteristieke kubistische compositie. Het lijkt op klassieke en renaissance busteportretten, maar heeft een moderne, geabstraheerde figuur en elementen van ruimtelijke vervorming.
Het lichaam van de vrouw en het theekopje zijn beide gedeconstrueerd, waarbij wordt gespeeld met licht, schaduw en perspectief. Het kleurenschema is gedempt, met elementen van rood en groen erin gemengd.
L’homme à la guitare (1911) – Georges Braque
(Man with a Guitar)
L’homme à la guitare (1911) – Georges Braque
Te vinden in: Museum of Modern Art, New York
In Man met een gitaat gebruikt Braque fragmenteert hij de figuur in kleinere delen, waarbij geometrische vormen het realisme vervangen. Hierdoor ontstaat een interessante spanning tussen vorm en inhoud, waarbij de kijker vanuit deze abstracte elementen moet reconstrueren wat hij ziet.
Door onze percepties over hoe we dingen zien uit te dagen, nodigt Braque ons uit om verder te kijken dan de schijn en onze aannames over de werkelijkheid in twijfel te trekken.
Zie hier de Top 10 beroemdste gekwelde artiesten aller tijden.
Ma Jolie (1911-1912) – Pablo Picasso
Te vinden in: Museum of Modern Art, York City
Ma Jolie (1911-1912) – Pablo Picasso
De minnares van Picasso op het moment dat hij dit schilderij maakte, was Eva Gouel (echte naam Marcelle Humbert). Zijn bijnaam voor haar was Ma Jolie en ze stierf in 1915.
Ma Jolie was ook het refrein van een populair lied van de dag. De afbeelding impliceert ook een schaal met fruit bovenop het hoofd van de vrouw, verwijzend naar de abstracte wortels van zijn werken vóór het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.
Retrato de Pablo Picasso (1912) – Juan Gris
Portret van Pablo Picasso
Portrait de Pablo Picasso (1912) – Juan Gris
Te vinden in: School of the Art Institute of Chicago
Juan Gris (Madrid, 23 maart 1887 – Boulogne-Billancourt, 11 mei 1927) was een Spaanse schilder en een vooraanstaand lid van de kubistische beweging.
Hij maakte deel uit van de 20e-eeuwse avant-garde en werkte samen met Pablo Picasso, Georges Braque en Henri Matisse in Parijs. Ook ontwierp hij balletdecors voor de kunstcriticus en oprichter van de ‘Ballets Russes’ Sergei Diaghilev.
Portret van Pablo Picasso vertegenwoordigt Gris’ eerbetoon aan zijn artistieke mentor, Pablo Picasso. Het stuk doet denken aan werken van het analytisch kubisme, met ruimtelijke deconstructie en paradoxale invalshoeken.
Het heeft echter ook een meer gestructureerde geometrische compositie, met duidelijke kleurvlakken en kleuraccenten. De achtergrondhoeken vervagen in die van Picasso’s gezicht, waardoor het stuk vlakker wordt en het onderwerp met de achtergrond vermengt.
Nu descendant un escalier nᵒ 2 (1912) – Marcel Duchamp
Nu descendant un escalier nᵒ 2 (1912) – Marcel Duchamp
Te vinden in: Philadelphia Museum of Art
Duchamp (Blainville-Crevon, 28 juli 1887 – Neuilly-sur-Seine, 2 oktober 1968) was een Frans kunstenaar en werkte hij aanvankelijk als kunstschilder en later als beeldhouwer. Hij maakt naam als futurist, dadaïst en surrealist.
In zijn latere leven is hij ook nog een zeer sterk schaker. Duchamp is de eerste die een nauwelijks aangeraakt industrieel product als kunstwerk presenteerde. Zijn oeuvre was van grote invloed op latere ontwikkelingen in de moderne kunst zoals conceptuele kunst en minimal art.
Het schilderij is lijkt portret van een figuur in een abstracte beweging geschilderd in bruin- en okerachtige kleuren. Hierbij wordt de suggestie gewekt dat de figuur een trap afloopt.
De waarneembare ‘lichaamsdelen’ van de figuur zijn samengesteld uit geneste, conische en cilindrische abstracte elementen, op een zodanige manier samengevoegd dat ze ritme suggereren en de beweging van de figuur samenvoegen.
Links onderaan plaatste Duchamp de titel ‘NU DESCENDANT UN ESCALIER’ in blokletters, al dan niet gerelateerd aan het werk. De vraag of de figuur een menselijk lichaam voorstelt, blijft onbeantwoord; de figuur geeft geen aanwijzingen over zijn leeftijd, individualiteit of karakter, terwijl het geslacht van het woord ‘nu’ mannelijk is.
Zie hier de beroemdste kunstwerken van Marcel Duchamp.
Chitarra (1913) – Pablo Picasso
(Guitar / Gitaar)
Chitarra (1913) – Pablo Picasso
Te vinden in: Museum of Modern Art, New York
Gitaar vertegenwoordigt perfect de verschuiving tussen analytisch kubisme en synthetisch kubisme. Het stuk is een collage gecombineerd met getekende elementen, bestaande uit papier en krantenknipsels, waardoor verschillende graden van diepte en textuur worden toegevoegd.
Het portretteert onsamenhangende en asymmetrische delen van een gitaar, alleen herkenbaar aan de centrale vorm en cirkel. Het voornamelijk beige, zwart en witte kleurenschema wordt gecontrasteerd door een helderblauwe achtergrond, die de gedurfde kleuren van het synthetische kubisme benadrukt.
Femme à la guitare (1913) – Georges Braque
(Woman with Guitar / Vrouw met gitaar)
Te vinden in: Centre Georges Pompidou
Femme à la guitare (1913) – Georges Braque
Hoewel dit beeld gebroken is, is het niet chaotisch; er zijn eerder elementen die de blik door het schilderij helpen leiden. Braque creëert visuele dynamiek door balans. De kijker kan het bruin van de gitaar zien, bovenaan in balans door de toevoeging van een bruine rechthoek.
Op dezelfde manier wordt het donkere gebied rechts van het schilderij, in wat mogelijk een gestileerde schouder zou kunnen zijn, in evenwicht gehouden door dezelfde kleur aan de linkerkant.
Violín y Tablero de Ajedrez (1913) – Juan Gris
(Violin and Checkerboard / Viool en dambord)
Te vinden: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid
Het werk is gemaakt in een stijl die bekend staat als synthetisch kubisme, waarbij de achtergrond van het schilderij bestaat uit geometrische vormen die putten uit fotografische bronnen om een gevoel van 3D te creëren.
Er lijkt een bepaalde toon aan de viool en de deken te zijn toegevoegd, wat het realistische karakter van het schilderij nog meer benadrukt.
Vaso de cerveza y cartas (1913) – Juan Gris
Vaso de cerveza y cartas (1913) – Juan Gris
Te vinden in: Columbus Museum of Art, Columbus (Ohio)
Dit schilderij van Gris is één van de beste voorbeelden van de kubistische stijl, waarbij de kijker het onderwerp van een glas bier en een pak kaarten kan zien, maar ze bestaan in een verbrijzelde en gefragmenteerde vorm.
De lijnen en geometrische vormen van dit schilderij creëren een oogverblindende, optische illusie voor de kijker, waardoor het een mijlpaal in de kunstgeschiedenis is.
Bodegón con persiana (1914) – Juan Gris
(The Sunblind / De zonwering)
Te vinden in: Tate Gallery, Londen
Bodegón con persiana (1914) – Juan Gris
De zonwering is gedeeltelijk bedekt door een houten tafel. Het is een compositie van houtskool en krijt met collage-elementen, waaraan texturen zijn toegevoegd die typerend zijn voor een stuk synthetisch kubisme.
Gris gebruikt perspectief- en groottevervormingen tussen de tafel en de blinden om een element van verwarring toe te voegen. De helderblauwe kleur trekt zich samen tegen de centrale tafel en omlijst deze, wat textuurvariatie en een asymmetrische balans toevoegt.
La Ville (1919) – Fernand Léger
(The City / De stad)
La Ville (1919) – Fernand Léger
Te vinden in: Philadelphia Museum of Art
Léger (Argentan, 4 februari 1881 – Gif-sur-Yvette, 17 augustus 1955) was een Franse kunstschilder en beeldhouwer. Hij is ook één van belangrijkste vertegenwoordigers van het kubisme.
Fernand Léger diende gedurende de vier jaar van de Eerste Wereldoorlog in het Franse leger. Hij is ervan overtuigd dat het moderne conflict een nieuwe mentaliteit had opgelegd: onsentimenteel, dynamisch en voortdurend in beweging.
De moderne schilderkunst, zo meent hij, zou deze nieuwe mentaliteit moeten weerspiegelen. Hij zou dit enorme schilderij, het grote hoogtepunt van een reeks werken over hetzelfde onderwerp geschilderd na het einde van de oorlog, gaan beschouwen als een belangrijke prestatie in zijn carrière.
Gesjabloneerde letters staan voor reclameborden, een balkonleuning duidt de gevel van een gebouw aan, en stukjes metalen ligger duiden bouwmachines, steigers of hoogspanningsmasten aan.
Deze glimpen van een stadsbeeld worden geplaatst binnen een strak raamwerk van levendige tinten en botsende vormen. Hierdoor ontstaat een visuele intensiteit die kan wedijveren met de moderne stedelijke omgeving.
De compositie heeft een muurschilderingachtige uitstraling, vlakheid en schaal en omhult de kijker als een theaterachtergrond of een filmscherm.
Autorretrato cubista (1926) – Salvador Dalí
(Cubist Self-Portrait / Kubistisch zelfportret)
Autorretrato cubista (1926) – Salvador Dalí
Te vinden in: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid
Salvador Dalí was een Spaanse kunstenaar die nauw verbonden was met het surrealisme. Zijn werk behoort tot de meest opmerkelijke en herkenbare van de beweging, en hij blijft een van de meest prominente bijdragers.
Zijn kunst staat bekend om zijn precisie en wordt gekenmerkt door dromerige beelden, Catalaanse landschappen en bizarre beelden. Ondanks zijn voornaamste interesse in het surrealisme, experimenteerde Dalí in de eerste helft van de 20e eeuw ook met de bewegingen van het dadaïsme en het kubisme.
Kubistisch zelfportret is een voorbeeld van het werk dat Dalí tussen 1922-23 en 1928 in de kubistische fase deed. Hij is beïnvloed door de werken van Pablo Picasso en Georges Braque en experimenteert met andere invloeden van buitenaf in de tijd dat hij kubistische werken maakt.
Zijn zelfportret is een voorbeeld van deze gecombineerde invloeden. Het heeft een masker in Afrikaanse stijl in het midden, omgeven door collage-elementen die typerend zijn voor het synthetische kubisme, en met het gedempte kleurenpalet van het analytische kubisme.
Jeune fille devant un miroir (1932) – Pablo Picasso
(Girl before a Mirror / Meisje voor de spiegel)
Jeune fille devant un miroir (1932) – Pablo Picasso
Te vinden in: Museum of Modern Art, New York
Dit schilderij is een portret van Picasso’s minnares en muze, Marie-Thérèse Walter , die staat afgebeeld in voorkant van een spiegel kijkend naar haar spiegelbeeld.
Het is een afbeelding van een vrouw die naar haar spiegelbeeld kijkt in een spiegel, waardoor een donkerdere versie van zichzelf zichtbaar wordt.
Het gezicht van de vrouw is in twee helften verdeeld, waarvan er één in een rustige, lila tint is weergegeven, terwijl de andere ruwweg is geschilderd in heldere, gele verf.
De weerspiegeling biedt een andere weergave van het onderwerp, waarin ze ouder lijkt en haar gezicht ingevallen is, wellicht als beeld van haar sterfelijkheid.
Op de achtergrond completeert een levendig ruitpatroon het tafereel, dat doet denken aan de harlekijn waarmee Picasso zich in eerdere werken zo vaak identificeerde.
Guernica (1937) – Pablo Picasso
Pablo Picasso – Guernica (1937)
Te vinden in: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid
Guernica is een van Picasso’s beroemdste werken en staat bekend als een van de meest productieve anti-oorlogskunstwerken in de moderne geschiedenis. Het stuk werd gemaakt als reactie op het bombardement in 1937 op Guernica, een Baskische stad in Noord-Spanje, door fascistische Italiaanse en nazi-Duitse troepen.
Het toont een groep dieren en mensen die lijden onder oorlogsgeweld, waarvan er vele uiteengereten zijn. Het wordt weergegeven in een monochroom kleurenschema, met dunne contouren en geometrische blokvormen.
La Femme qui pleure (1937) – Pablo Picasso
(The Weeping Woman / De huilende vrouw)
La Femme qui pleure (1937) – Pablo Picasso
Te vinden in: Tate Modern, Londen
Het schilderij toont Dora Maar, de minnares en muze van Picasso. Deze schilderijen-serie zijn door Picasso gemaakt als reactie op het bombardement op Guernica tijdens de Spaanse Burgeroorlog en zijn nauw verbonden met de iconografie in zijn schilderij Guernica.
Picasso was geïntrigeerd door het onderwerp van de huilende vrouw en kwam dat jaar meerdere keren terug op het thema.
Maya con la bambola (1938) – Pablo Picasso
(Maya with Doll / Maya met pop)
Maya con la bambola (1938) – Pablo Picasso
Te vinden in: gestolen
Op 28 februari 2007 is dit schilderij samen met het Portret van Jacqueline (Ritratto di Jacqueline) gestolen uit het Parijse huis van de nicht van de schilder.
In 1935 beviel Marie-Thérèse Walther van Maria Concepcìon, de naam van Picasso’s zus die als kind stierf, Pablo’s dochter heette altijd Maya.
Marie-Thérèse registreerde haar bij de burgerlijke stand als ‘onbekende vader’. Picasso was peetvader bij zijn doop. Het kleine meisje is een paar keer door haar vader geportretteerd, haar geboorte en relatie met haar moeder was slechts bij een paar vrienden bekend.
Dora Maar au Chat (1941) – Pablo Picasso
Dora Maar au Chat (1941) – Pablo Picasso
Te vinden in: Privé collectie
Dit doek is één van de vele portretten van Dora Maar, geschilderd door Pablo Picasso tijdens hun bijna tien jaar durende relatie. Hun relatie begon toen Picasso Maar ontmoette op de set van Jean Renoirs film Le Crime de Monsieur Lange.
Ze werkte daar als filmfotograaf en werden geïntroduceerd door de Franse surrealistische dichter Paul Éluard. Picasso werd op 55-jarige leeftijd verliefd op de 29-jarige Maar en het stel ging samenwonen.
Picasso voelde zich niet alleen tot Maar aangetrokken vanwege haar schoonheid, maar ook vanwege haar intellect en artistieke aard. Net als Picasso was Maar een kunstenaar, fotograaf en dichter.
Ze deelde de politieke opvattingen van Picasso en sprak ook Spaans. Hun relatie was intens gepassioneerd en onstuimig en ze daagde Picasso zowel intellectueel als artistiek uit. Maar assisteerde Picasso bij zijn kunstwerken, vooral tijdens zijn creatie van Guernica, die ze documenteerde met foto’s.
